Litewski Instytut Wolnego Rynku (LIWR) po raz pierwszy utworzył ranking litewskich samorządów, obejmujący najbardziej aktualne aspekty ich działalności. W ramach tego rankingu — ale oddzielnie — były oceniane (od 1 do 100 pkt) samorządy miast i rejonów. W czołówce litewskich samorządów znalazł się samorząd rejonu wileńskiego współrządzony przez Akcję Wyborczą Polaków na Litwie.
Najwyższą pozycję zajął samorząd kłajpedzki (59,1 pkt), wileński natomiast uplasował się na czwartym miejscu z siedmiu możliwych (57,9 pkt). Wśród samorządów rejonów najlepszy okazał się samorząd rejonu kowieńskiego (60,7 pkt).
Także został sporządzony oddzielny ranking, w którym oceniono samorządy pod względem budżetu i finansów. Wśród liderów uplasował się tutaj samorząd rejonu wileńskiego (76,4 pkt), który zajął piąte miejsce z 53 możliwych.
― Dlaczego postanowiliśmy stworzyć ten ranking? W naszym kraju mamy 60 samodzielnych jednostek administracyjnych, czyli samorządów, które podejmują odpowiednie decyzje i w dużym stopniu wpływają na jakość życia mieszkańców ― stwierdziła na czwartkowej konferencji prasowej Rūta Vainienė, prezes LIWR.
Zaznaczyła, że celem projektu jest zwiększenie konkurencji pomiędzy samorządami nie tylko w sprawie ubiegania się o unijne dotacje, lecz przede wszystkim w sprawie wszechstronnego polepszania jakości życia swoich mieszkańców.
― Im większa jest konkurencja, tym wygodniej jest dla człowieka ― powiedziała Vainienė.
Stwierdziła też, że podczas oceniania grupa robocza kierowała się ukształtowaną ideą idealnego samorządu.
― Jako doskonały samorząd określiliśmy tę jednostkę administracyjną, która oszczędza pieniądze podatników, przejrzyście wykorzystuje środki budżetu, zmniejsza brzemię podatków, zapewnia dobre warunki dla biznesu, efektywnie zarządza posiadanym majątkiem, rezygnuje z nieobowiązkowych funkcji, nie ogranicza możliwości wyboru konsumentów i popiera konkurencję pomiędzy firmami, oferującymi różne usługi, a także zmniejsza brzemię administracyjne oraz biurokratyczne ― wymieniała Vainienė.
LIWR przeprowadził ranking drogą ankietowania.
― Wysłaliśmy do samorządów aż 534 ankiety. Mieliśmy dużo pracy z ogromną ilością informacji. Niektóre dane trzeba było powtórnie sprawdzać. Trzeba też zaznaczyć, że jeżeli samorządy nie odpowiadały na jakieś pytania, nie otrzymywały za nie punktów ― powiedziała Vainienė.
Samorządy były oceniane według trzech podstawowych grup wskaźników. Grupę wskaźników pod tytułem „Samorząd dla mieszkańca” stanowiły takie kryteria jak: gospodarka komunalna, oświata, ochrona zdrowia, opieka socjalna. W tej grupie pierwsze miejsce zajął samorząd olicki. Warto zaznaczyć, że w dziedzinie gospodarki komunalnej najlepiej był oceniony samorząd wileński.
— Co prawda, oceniając jakość usług komunalnych nie uwzględniono cen za ogrzewanie — zaznaczyli z wymowną miną (w Wilnie ceny są jedne z najwyższych w kraju) eksperci instytutu.
Grupę wskaźników „Samorząd dla inwestora” stanowiły takie kryteria jak: inwestycje i rozwój oraz podatki, ustalane przez samorząd. Najwięcej punktów w tej grupie zebrał Poniewież.
Z kolei trzecią grupę wskaźników „Zarządzanie samorządu” stanowiły następujące kryteria: zarządzanie majątkiem, administracja samorządu i zarządzanie personelem. Najlepszy znowu okazał się samorząd olicki. Warto zaznaczyć, że w żadnej z trzech grup samorząd miasta Kłajpedy nie zebrał maksymalnej liczby punktów, jednak został liderem po tym, gdy dodano punkty wszystkich grup wskaźników.
Samorządy były oceniane również pod względem budżetu i finansów, jednak punkty z tej dziedziny nie zostały włączone do ogólnego rankingu.
― Samorządy nie mogą całkowicie samodzielnie kontrolować swoich finansów. Stan finansowy samorządów w większym stopniu zależy od postanowień władz centralnych. Właśnie dlatego dane z dziedzin budżetu i finansów nie zostały włączone do ogólnego rankingu i były analizowane oddzielnie ― zaznaczyła prezes LIWR.
W dziedzinie budżetu i finansów najwięcej punktów uzyskał samorząd kowieński (65,4 pkt). Wileński samorząd ponownie uplasował się na czwartym miejscu (46 pkt). Odpowiednio najlepszy był samorząd rejonu rosiejńskiego (91,7 pkt), a najmniej punktów zyskał rejon neryndzki (30,9). Z kolei rejonowi wileńskiemu w tym rankingu przypadło piąte miejsce (76,4 pkt).
Rūta Vainienė stwierdziła, że ogólny ranking pokazuje, że działalność litewskich samorządów nie jest doskonała.
― Z możliwych 100 punktów zebrano 59,1. Nie jest to zły wynik, ale widzimy, że jeszcze jest daleko do doskonałości. Wierzę, że w następnym roku będą uzyskane lepsze wyniki i samorządy, konkurując między sobą, będą bardziej starały się dla dobra swoich mieszkańców ― stwierdziła prezes LIWR.