Więcej

    W Zułowie stanął pierwszy na Litwie pomnik braci Piłsudskich

    Czytaj również...

    Z inicjatywy litewskich artystów rzeźbiarzy w Zułowie stanął pomnik obu braci Piłsudskich Fot. Marian Paluszkiewicz

    W Zułowie, w rejonie święciańskim, we wtorek wieczorem, 25 kwietnia, odbędzie się odsłonięcie pomnika poświęconego braciom Piłsudskim – Józefowi i Bronisławowi. Jego pomysłodawcą i autorem jest rzeźbiarz Vytautas Musteikis, z trzyosobowym zespołem współpracowników.
    – Naszym celem nie jest politykowanie, lecz wyłącznie pokazanie tego, jak różnymi drogami chodzą bliscy z tej samej rodziny – powiedział „Kurierowi Wileńskiemu” Vytautas Musteikis.

    – Minęło pięć lat, zanim ten pomysł udało się urzeczywistnić – powiedział Vytautas Musteikis. – Pewnie będzie wiele kontrowersyjnych opinii, zarówno ze strony litewskiej, jak i polskiej, ale naszym celem nie była konfrontacja, lecz chęć głębszego spojrzenia na historię, bez względu na to, jaka była prawda – przyjemna czy nieprzyjemna. Po prostu musimy ją znać.

    Pomnik ma postać wysokiej tablicy z wypisanymi na niej w języku litewskim wydarzeniami z życia obu braci oraz wybranymi cytatami. U góry zostały umieszczone płaskorzeźby z podobiznami obu braci:
    „Bronislavas Petras Pilsudskis” (1866-1918) i „Juozapas Klemensas Pilsudskis” (1867-1935), opatrzone łacińską sentencją „Sit mihi palma fides” („Niech wiara będzie moją tarczą”) oraz jej tłumaczeniem na litewski. Poniżej została wyryta data 1887, ze wskazaniem, że w tym roku obaj bracia uczestniczyli w spisku przeciwko carowi Rosji Aleksandrowi III i zostali zesłani na Syberię. Jeszcze niżej, w osobnych kolumnach, wymienione zostały poszczególne lata ich życia i wydarzenia z życiorysów.

    W osobnych kolumnach zostały wymienione poszczególne lata życia i wydarzenia z życia braci Fot. Marian Paluszkiewicz

    Na pomniku po litewsku upamiętniono następujące fakty biograficzne, dotyczące Bronisława Piłsudskiego: 1898-1914 – badał życie tubylców Dalekiego Wschodu, 1903 – uhonorowany medalem Rosyjskiego Towarzystwa Geograficznego „Za zasługi naukowe”, 1916 – napisał pracę o litewskich krzyżach. Na pomniku widnieje również fragment jego listu z zesłania, adresowanego do ojca: „Pokrzepieniem jest mi miłość do ludzi…”.

    W drugiej kolumnie zostały umieszczone daty oraz wydarzenia z życia Józefa Piłsudskiego: 1892 – członkostwo w Polskiej Partii Socjalistycznej, 1914-1918 – tworzył wojsko polskie, 1916 – ogłosił niepodległość Polski, 1918-1922 – naczelnik państwa polskiego, dążył do przywrócenia państwa litewsko-polskiego od morza do morza, 1920 – marszałek Polski, 1922 – zabrał Litwie Wilno i Wileńszczyznę, 1926-1936 – samowładca Polski i minister wojny. W kamieniu wyryto również słowa Marszałka: „Litwinem jestem i wprowadzę wam litewski ład!”.

    U dołu pomnika biegnie napis: „Litwo, twe korzenie są tak potężne, ale dlaczego ich owoce zrywają obcy?”

    – Skoro państwo nie potrafi z okazji setnej rocznicy odzyskania niepodległości postawić pomnika Basanavičiusowi, ani nikomu innemu, my to zrobiliśmy. W tym pomniku odzwierciedla się tragedia narodu, tragedia rodzin, w których są krewni o różnych poglądach, podobnie jak w przypadku braci Narutowiczów (innym naszym pomysłem był również pomnik poświęcony braciom Narutowiczom). Ciekawe, jak to się dzieje, że jeden z braci jest działaczem jednego państwa, inny – drugiego – rozważał artysta.

    Miejsce ustanowienia pomnika zostało wybrane nieprzypadkowo.
    – Przede wszystkim jest to miejsce urodzenia braci Piłsudskich. Zapytaliśmy właściciela tej ziemi o pozwolenie, i zgodził się on wydzielić nam placyk pod pomnik (właścicielem działki jest Romualdas Juraitis). Podobało nam się również samo miejsce. Trochę dziwne się wydaje, że inni, którzy zachowują pamięć o Piłsudskim i tworzą aleję pamięci, powiedziałbym, że niezupełnie uporządkowali otoczenie. Chcemy pokazać, że można to ładniej uporządkować – powiedział artysta.

    Jak mówi Vytautas Musteikis, Józef Piłsudski to niepospolita postać, działacz światowego formatu, któremu należy się szacunek.

    – Naszym celem nie jest politykowanie, lecz wyłącznie pokazanie, jakimi różnymi drogami chodzą bliscy z tej samej rodziny – stwierdził. – Piłsudski czuł się obywatelem wspólnego państwa. To, że zagarnął Wileńszczyznę, bez wątpienia, powodowane było chęcią przywrócenia kraju rodzinnego i nie rozumiał Litwinów, którzy buntowali się i nie chcieli żyć razem z Polakami. Często podkreślał potrzebę bycia razem. Myślę, że Polska powinna być wdzięczna za to, ile otrzymała od Litwy. I Jagiełło, i Kościuszko uważali się za Litwinów. Więcej jest takich osób, które możemy zobaczyć w szerszym kontekście. Nasza mentalność zakłada, że odrzucamy to, co nie jest napisane po litewsku – powiedział Vytautas Musteikis.

    Vytautas Musteikis ukończył na Uniwersytecie Wileńskim studia historyczne ze specjalizacją z archeologii. Wykładał w Konserwatorium, pracował w Centrum Kultury Ludowej Litwy. Obecnie jest niezależnym artystą.

    Na Litwie ani marszałek Piłsudski, ani jego brat Bronisław nie doczekali dotychczas upamiętnienia w postaci pomnika. Co prawda, przed dziesięciu laty podobnej inicjatywy podjął się mer Druskiennik Ričardas Malinauskas, który rozważał ustanowienie w tym uzdrowiskowym mieście, w którym zatrzymywał się również naczelnik państwa polskiego, kamienia lub tablicy pamiątkowej na cześć Józefa Piłsudskiego. Niestety, pomysł ten spotkał się z atakiem litewskich nacjonalistów i inicjatywy zaniechano.

    Reklama na podst. ust. użytkownika.; Dzięki reklamie czytasz nas za darmo

    Afisze

    Więcej od autora

    Ile wydamy na świąteczne zakupy

    — Przygotowując się do świąt, zawsze sporządzam listę niezbędnych produktów i sprawdzam promocje w poszczególnych sklepach. Przed świętami nie brak różnych zniżek, co pozwala trochę zaoszczędzić. Staram się, żeby na świątecznym stole niczego nie zabrakło i żeby było smacznie...

    Na forum rodziców i nauczycieli poruszono problemy polskiej oświaty

    Ostatnio najwięcej emocji wzbudza temat pośrednich egzaminów maturalnych w klasach 11 oraz wprowadzenie nauczania geografii, historii oraz lekcji obywatelstwa po litewsku już od pierwszego roku nauki tych przedmiotów w szkole. „Decydując się oddać dziecko do szkoły z polskim językiem nauczania,...

    Protest w Wilnie. „Nie chcemy zmiany modelu edukacji mniejszości narodowych”

    Uczestnicy akcji protestu podkreślali, że zależy im na zachowaniu istniejącego modelu szkół mniejszości narodowych oraz opowiadali się przeciwko próbom „reformowania” szkoły, mającymi asymilacyjny charakter. Pochód ruszył sprzed Sejmu RL w kierunku budynku rządu przy placu Vincasa Kudirki, po czym zatrzymał...

    Uczniowie składali egzamin pośredni z języka polskiego

    Wrażenia po egzaminie — Cieszę się z wyniku, bo udało mi się uzyskać maksymalną liczbę 40 punktów — mówi Małgorzata Cytacka, uczennica Gimnazjum im. Władysława Syrokomli w Wilnie. — Wydaje mi się, że tegoroczny egzamin pośredni był nieco trudniejszy niż...