Na Litwie rok 2014 jest ogłoszony Rokiem Kristijonasa Donelaitisa (pol. Krystyn Donelajtis), uważanego za ojca literatury litewskiej. Dzieło życia poety — poemat „Metai”, czyli „Pory roku”, który powstał w latach 1765-1775, jest swoistą panoramą życia chłopów litewskich w Małej Litwie, regionie historycznym Prus Wschodnich. Utwór opuścił drukarnię już po śmierci autora, w 1818 r., razem z tłumaczeniem na język niemiecki. Wydał go profesor Uniwersytetu w Królewcu, Ludwig Rhesa.
— W tym roku mija 300. rocznica urodzin poety, który przyszedł na świat 1 stycznia 1714 roku. Z tej też okazji postanowiono 2014 rok ogłosić Rokiem Kristijonasa Donelaitisa. To jest wielki litewski poeta oświeceniowy i luterański ksiądz. Litewski parlament postanowił, że to jest bardzo dobra okazja, by przybliżyć tę postać nie tylko w kraju, ale i za granicą — powiedział „Kurierowi” Edward Trusewicz, wiceminister kultury Litwy.
Kristijonas Donelaitis żył w XVIII wieku. Polakom na Litwie i Litwinom jest znany jako twórca poematu „Metai”. W 1977 r. decyzją UNESCO (Organizacja Narodów Zjednoczonych do Spraw Oświaty, Nauki i Kultury) poemat ten wpisano na listę arcydzieł literatury światowej.
— Rząd Republiki Litewskiej jeszcze w ubiegłym roku, a dokładnie w lutym, uchwalił kalendarz przedsięwzięć poświęconych Kristijonasowi Donelaitisowi. Lista ta zawiera blisko siedemdziesiąt pozycji. Są to konferencje naukowe, wystawy, ekspozycje i wiele, wiele innych imprez. Są to elementy utrwalania imienia Donelaitisa poprzez muzykę, grafikę, rzeźby. To jest też wspaniała okazja, aby sięgnąć po lekturę tego wielkiego poety — powiedział Edward Trusewicz.
Według Edwarda Trusewicza, Donelaitis był postacią nietuzinkową. Dlatego też popularyzacja jego imienia jest bardzo ważna nie tylko w kraju, ale i za granicą.
Przed Donelaitisem w języku litewskim istniała tylko literatura religijna oraz wspomagające ją wydania leksykograficzne i lingwistyczne. Był on tłumaczony na wiele języków europejskich. Istnieją również dwa tłumaczenia na język polski: Kazimierza Pietkiewicza z 1933 roku oraz Zygmunta Ławrynowicza z 1982 roku.
Honorata Adamowicz
KRISTIJONAS DONELAITIS
Poeta urodził się we wsi Lazdyneliai w Prusach Wschodnich, inaczej zwanych „Małą Litwą”. Obecnie jest to teren obwodu kaliningradzkiego w Rosji. Pochodził z litewskiej rodziny wolnych chłopów, studiował teologię na królewieckiej Albertynie, znał języki starożytne i nowożytne, grał na różnych instrumentach, zbudował dwa klawikordy, zajmował się optyką i ogrodnictwem. Jako pastor luterański troszczył się o swoją mieszaną parafię niemiecko-litewską w Tolminkiejmach (lit. Tolminkiemis, niem. Tolminkehmen), dla której kazania wygłaszał w obu językach. Wprawdzie pisał wiersze również po niemiecku (zachowały się trzy wiersze okolicznościowe Donelaitisa w języku niemieckim), jednakże to litewski był językiem jego ekspresji literackiej.
