Wczoraj, 16 lutego, w całym kraju obchodzono 100. rocznicę odzyskania przez Litwę niepodległości.
W ramach obchodów przed południem wilnianie zebrali się także na Nowej Rossie. Ustawiono znicze i złożono wieńce na grobach żołnierzy polskich i litewskich, którzy zginęli podczas walk o Wilno w październiku 1920 r. Oprócz nich spoczywa tam pięciu żołnierzy z Samoobrony Wileńskiej, którzy polegli w walkach ulicznych z Niemcami i bolszewikami w końcu grudnia 1918 r. i na początku stycznia 1919 r. Inicjatorem akcji był Artūras Zuokas, przewodniczący Litewskiego Związku Wolności.
– Zaprosiliśmy wszystkich obywateli Litwy uczcić pamięć polskich i litewskich żołnierzy, którzy zginęli w walkach o naszą stolicę. Wśród nas jest m.in. sygnatariusz Aktu Niepodległości Litwy Mečys Laurinkus. Symboliczne jest, że są obecni także goście z Polski, że razem jesteśmy na grobach poległych żołnierzy w dniu stulecia odbudowy Państwa Litewskiego – powiedział w rozmowie z „Kurierem Wileńskim” Artūras Zuokas.
Groby żołnierzy znajdują się w niewielkiej kwaterze wojskowej. Poświęconą w 1930 r., stojącą pośrodku kwatery białą kolumnę z napisem „Wilno swoim wybawcom”, pierwotnie wieńczyła rzeźba orła.
W ogólnopaństwowej akcji udział wzięli członkowie wileńskiego Klubu Gazety Polskiej.
– Dziś panuje wyjątkowa atmosfera. Cieszę się, że wspólnie zapaliliśmy znicze na mogiłach polskich i litewskich żołnierzy – zaznaczył Zygmunt Klonowski, prezes wileńskiego Klubu Gazety Polskiej.
Dodał, że stulecie niepodległej Litwy daje dużo materiału do przemyślenia wspólnej historii.
– Bardzo symbolicznie jest, że żołnierze pochowani są na jednym cmentarzu, na Rossie. Razem walczyli z bolszewikami o wolność, czasami walczyli też między sobą. Historia toczyła się różnie, ale śmierć ich wyrównała. Dla nas bardzo ważne jest teraz pamiętać o tym i uczcić ich pamięć w tak ważny dzień. Za okres ostatnich 100 lat bywaliśmy po różnych stronach barykady. Wiadomo, że teraz patrząc wstecz, można zrozumieć, dlaczego komuś bardzo zależało na tym, żebyśmy byli ze sobą skłóceni. Chętnie przyjęliśmy zaproszenie Artūrasa Zuokasa do uczczenia pamięci poległych żołnierzy oraz wspólnego świętowania 100. rocznicy odzyskania niepodległości Litwy. Złożyliśmy wieniec pod kolumną, którą mieszkańcy Wilna wznieśli swoim wyzwolicielom – podkreślił Zygmunt Klonowski.
Jego zdaniem wizyta prezydenta Polski Andrzeja Dudy na Litwę jest bardzo symboliczna.
– Litewskie media bardzo dużo o tym piszą. Litwini bardzo wysoko ocenili tę wizytę, mają wielkie nadzieje na rozwój stosunków polsko-litewskich. Bardzo przyjemnie, że w obchodach bierze udział wiele gości z Polski. Jesienią
czekają nas wspólne uroczystości z okazji odrodzenia Polski. Mam nadzieję, że Litwini też podtrzymają nas w tym. I to z kolei zapowiada dobre perspektywy rozwoju stosunków naszych krajów. Jest dużo do zrobienia, zarówno po stronie litewskiej i polskiej. Przede wszystkim Litwa może brać przykład z Polski w kwestii rozwoju gospodarki, opieki socjalnej. Polska ma bardzo wielkie osiągnięcia w tych kierunkach. Trzeba działać razem wykazując obopólne zrozumienie. Czasami warto egoizm narodowy odłożyć w stronę, pójść na pewne ustępstwa, nie zepsuć tego procesu, który udało się uruchomić – podsumował prezes wileńskiego Klubu Gazety Polskiej.
– Naszą wizytą na grobach Litwinów i Polaków zależało nam podkreślić, że pewne spory należą do przeszłości. Musimy szanować tych, którzy kochali Wilno, kochali Litwę niezależnie od tego, jakim językiem oni mówili i z którym krajem bliżej wiązali się politycznie. Dla nas jest ważne, żeby budować lepsze relacje między Polską i Litwą. Środowisko historyczne stara się dyskutować i szukać wspólnych punktów, przezwyciężać pewne uprzedzenia. Wiadomo, że są wspólne tematy, w których nie będziemy pewnie mieli wspólnego stanowiska, ale przynajmniej powinniśmy umieć ze sobą rozmawiać, przedstawiać swoje argumenty, mniej emocjonalnie pewne rzeczy traktować – powiedział dla „Kuriera Wileńskiego” Robert Kostro, dyrektor Muzeum Historii Polski.
Przed południem w Wilnie odbył się pochód młodzieży pt. „Szlakiem państwa litewskiego”, w którym udział wzięli również uczniowie szkół polskich. Biało-czerwone flagi nieśli uczniowie Gimnazjum im. Jana Pawła II, Gimnazjum im. Józefa Ignacego Kraszewskiego, Gimnazjum Inżynieryjnego im. Joachima Lelewela, Gimnazjum im. Wł. Syrokomli, Gimnazjum w Grygiszkach.
– Tradycyjnie uczniowie naszej szkoły biorą udział w przemarszu z okazji dnia niepodległości Litwy. Tegoroczne święto jest unikalne, ponieważ obchodzimy stulecie niepodległości naszego państwa. Jako Polacy i obywatele Litwy świętujemy toważne wydarzenie. Razem z uczniami innych szkół przemaszerowaliśmy przez najważniejsze miejsca historyczne Litwy – ulicą Zamkową, przez Plac Ratuszowy, Ostrą Bramę i przyszliśmy na cmentarz na Rossie, aby zapalić znicze na grobach sygnatariuszy. Odwiedziliśmy także grób patrona naszego gimnazjum – powiedziała Dorota Sokołowska, uczennica 3 klasy gimnazjalnej Gimnazjum im. Władysława Syrokomli.