Listopad to miesiąc bardzo ważny dla Polaków, obchodzimy wtedy Święto Niepodległości Polski. 2018 rok jest szczególnie ważny – minęło 100 lat od czasu, gdy nad Polską, po 123 latach niewoli, zaświtał brzask wolności.
21 listopada 2018 roku w Domu Kultury Polskiej zaprezentowaliśmy nietradycyjną lekcję historii „Z powrotem w przyszłość”. Historia to nauka, która pomaga dowiedzieć się o przeszłości, lepiej zrozumieć i dostosować się do rzeczywistości, a nawet przewidzieć przyszłość, dlatego lekcja została zrealizowana z wykorzystaniem następujących metod: dramy, debaty, historii alternatywnej, układania horoskopu geopolitycznego. Nie jesteśmy prekursorami żadnej z tych metod, po prostu eksperymentujemy, urozmaicamy nasze lekcje, by były ciekawsze i nie za nudne. W tym dniu znalazłem się w roli „eksperta”, dlatego wraz z młodzieżą gimnazjalną trzecich klas z JP2 wyjaśniałem i komentowałem poszczególne etapy tej lekcji.
Pierwszą częścią programu był przegląd walk narodowych z dziejów Polski. Dwaj prowadzący dokonali przeglądu narodowych bitew, poczynając od walk o wolność państwa za czasów Mieszka aż do walk żołnierzy wyklętych w okresie historii najnowszej. Zatrzymaliśmy się w czasie bitwy warszawskiej 1920 roku. „Cud nad Wisłą” uratował przed inwazją bolszewicką nie tylko Polskę, lecz całą Europę. Przedstawiliśmy wizję Bitwy Warszawskiej w konwencji historii alternatywnej. A gdyby tak… Bitwę przegrywamy, a wraz z nią całą wojnę 1920 roku. Jak zmieniłaby się historia Polski, Litwy i Europy? Czy rewolucja bolszewicka zalałaby cały kontynent europejski, aż po Atlantyk? Jak wyglądałby układ sił w Europie? Czy Polska z Litwą stałyby się republikami ZSRR czy może mielibyśmy jakąś „autonomię” w ramach państwa sowieckiego? Tego typu historia określana jest mianem „udawania rzeczywistości”, czyli tak zwaną historią alternatywną. Stawia się w niej różne hipotezy.
Konstruowanie historii alternatywnych i konfrontowanie ich z autentycznymi wydarzeniami historii okazuje się pasjonującą grą intelektualną, która pobudza do refleksji nad sensem naszych dziejów. 1920 rok pobudza do zadania pytania, co by było, gdyby… i wymyślania wielorakich konsekwencji tego wydarzenia. Wizja wydarzeń sprzed prawie stu laty wykreowana została przez uczniów klas 3. Gimnazjum im. Jana Pawła II.
Kolejnym etapem naszej lekcji były debaty na temat przyszłych stu lat Polski. Zespół utopijny przedstawiał idealny rozwój państwa polskiego, zespół dystopijny przedstawił czarną wizję przyszłości dla Polski. Widzowie, których nie zabrakło na sali DKP, wzięli udział w głosowaniu. Zdecydowanie zwyciężyła idealna wizja przyszłych stu lat dla Polski. Na zakończenie programu odbył się quiz, zadania którego były ułożone na podstawie poszczególnych etapów tej lekcji. Zwycięzcy quizu, jak też wszyscy uczestnicy programu, otrzymali atrakcyjne nagrody od organizatorów projektu. Nie robimy tego często w szkole, lecz różne elementy z tego programu stosujemy podczas lekcji.
Wiktor Łozowski
nauczyciel historii
Gimnazjum im. Jana Pawła II w Wilnie
Fot. Karolina Iwanowa