Światowy Dzień Żywności został ustanowiony w 1979 r. przez Organizację Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO). Jego celem jest pogłębianie świadomości opinii publicznej na temat globalnych problemów żywnościowych i wzmocnienie poczucia solidarności w walce z głodem i niedożywieniem oraz skutkami marnowania żywności.
Sposobem większa świadomość
– Szacuje się, że jedna na pięć osób na Litwie żyje obecnie w ubóstwie, a jedna na dziewięć przyznaje, że nie ma wystarczającej ilości pieniędzy, aby kupić nawet podstawowe produkty spożywcze. Jednocześnie prawie 400 tys. ton żywności jest tracone (wyrzucane) każdego roku w różnych sektorach. Marnowanie żywności to nie tylko marnowanie pieniędzy, marnowanie zasobów ziemi, ale także utrata szansy na pomoc potrzebującym. Sposobem na powstrzymanie marnowania żywności jest większa świadomość wszystkich – lepsze planowanie posiłków, a jeśli to się nie uda, dzielenie się jedzeniem – mówi „Kurierowi Wileńskiemu” Miglė Petronytė, kierowniczka działu komunikacji w Banku Żywności (Maisto Bankas).
Według organizacji międzynarodowych nawet jedna trzecia całej żywności produkowanej na świecie jest wyrzucana lub tracona, zanim dotrze do konsumenta końcowego.
– Bank Żywności wspiera ponad 230 tys. osób. Obecnie występuje poważny niedobór żywności o długim terminie przydatności do spożycia, zwłaszcza konserw mięsnych, dlatego w dniach 13–14 października zorganizujemy kampanię Banku Żywności w sklepach, zachęcając społeczeństwo do wsparcia naszej organizacji żywnością o długim terminie przydatności do spożycia – apeluje Miglė Petronytė.
Czytaj więcej: NATO i wolontariat: żołnierze USA i Litwy wspólnie wsparli Bank Żywności [GALERIA]
Pomoc ministerstwa dla rolników
Na zlecenie Ministerstwa Rolnictwa Litewskie Centrum Nauk Społecznych ds. Ekonomii i Obszarów Wiejskich przeprowadziło badanie, z którego wynika, że na Litwie w sektorze rolnym rocznie ponad 81 tys. ton żywności jest wyrzucane lub tracone przed dotarciem do użytkownika końcowego. W przemyśle spożywczym straty żywności wyniosły ponad 17 tys. ton.
– Straty w uprawach stanowiły 93,7 proc. całkowitych strat żywności w rolnictwie. Największe straty dotyczyły ziemniaków i buraków. Straty w uprawach wynikały głównie z czynników środowiskowych i niezgodności z wymaganiami nabywców i konsumentów. Straty w produkcji zwierzęcej spowodowane były chorobami zwierząt – poinformowano „Kurier Wileński” w Ministerstwie Rolnictwa.
W litewskim przemyśle spożywczym straty żywności były stosunkowo najwyższe zarówno pod względem wielkości produkcji, jak i ton na pracownika w przedsiębiorstwach produkujących pieczywo i produkty mączne.
– Od 2022 r. Ministerstwo Rolnictwa zapewnia wsparcie finansowe dla organizacji charytatywnych na zagospodarowanie żywności pochodzącej od podmiotów działających na rynku spożywczym. Kwota wsparcia wynosi do 50 eurocentów za kilogram żywności zebranej od podmiotów zajmujących się produkcją podstawową i przemysłem spożywczym, a następnie przekazanej na cele charytatywne – poinformowano nas w ministerstwie.
W 2022 r. wypłacono ponad 130 tys. euro i uratowano ponad 350 ton żywności, z czego 150 ton to produkty rolników, a ponad 200 ton to produkty przemysłu spożywczego. W tym roku przeznaczono na ten cel 400 tys. euro, dzięki którym zaoszczędzono już 800 ton żywności. Bank Żywności zebrał i rozdystrybuował żywność we współpracy z rolnikami i przemysłem spożywczym. Planowane jest kontynuowanie wsparcia. W 2024 r. udostępnione zostanie 500 tys. euro i oczekuje się, że uda się uratować 1000 ton żywności nadającej się do spożycia przez ludzi.
Wnioski o wsparcie organizacji charytatywnych ratujących żywność z gospodarstw rolnych są ponownie przyjmowane w październiku. Ministerstwo zachęca do większego zaangażowania się we wspieranie organizacji zajmujących się pomocą humanitarną i charytatywną oraz rolników i producentów, aby oddawali tym organizacjom żywność dla ludzi, która w przeciwnym razie zostałaby utracona. Zrównoważone podejście do produkcji i konsumpcji żywności jest ekonomicznie opłacalne i sprawiedliwe społecznie, a także wnosi znaczący wkład w rozwój bardziej przyjaznych dla środowiska systemów żywnościowych.
Czytaj więcej: Chleba naszego powszedniego i ziemniaków też…
Zmiana zaczyna się od nas
Rocznie na Litwie marnuje się 393 tys. ton żywności. Przekłada się to na 141 kg zmarnowanej żywności na osobę. Najwięcej żywności wyrzuca się w domu – aż 86 kg. Skalę marnowania żywności na Litwie ujawniło kilka lat temu specjalne badanie zlecone przez Ministerstwo Rolnictwa. Średnio populacja biorąca udział w badaniu wyrzucała w domu nawet półtora kilograma żywności tygodniowo, głównie gotowego jedzenia. Świeża i łatwo psująca się żywność jest wyrzucana rzadziej.
Państwowa Służba Żywności i Weterynarii (VMVT) w rozmowie z „Kurierem Wileńskim” zachęca wszystkich do odpowiedzialnego zachowania – duże zmiany zaczynają się od koszyka zakupowego każdego z nas. Bardzo ważne jest też odpowiednie przechowywanie kupowanej żywności i ocena, czy rzeczywiście nadaje się ona do spożycia przed jej wyrzuceniem. Po upływie daty przydatności do spożycia jakość żywności może ulec pogorszeniu, ale produkty takie jak makaron czy kasza nadal nadają się do spożycia, jeśli nie są odbarwione, nie śmierdzą ani nie wykazują innych oznak zepsucia.
Według naukowców konsumenci potrzebują porad i wiedzy na temat tego, jak unikać marnowania żywności, a większość z nich jest naprawdę prosta:
• Miej świadomość, co masz w danym momencie w spiżarni i lodówce;
• Nie rób zakupów, gdy jesteś głodny;
• Pomyśl o tym, co zamierzasz zjeść, i odpowiednio przygotuj listę zakupów;
• Nie kupuj dużych ilości łatwo psujących się produktów;
• Jeśli masz resztki jedzenia, możesz je zamrozić w pojedynczych porcjach;
• Zwróć uwagę na warunki, w jakich żywność powinna być przechowywana.
Artykuł opublikowany w wydaniu magazynowym „Kuriera Wileńskiego” Nr 41 (119) 14-20/10/2023