Towary specyficzne
— W 2022 r., kiedy inflacja na Litwie wynosiła 20 proc., to odnotowaliśmy wzrost liczby wizyt w krajach sąsiednich, w szczególności w sąsiedniej Polsce. Ale nie było tego już w zeszłym roku i wątpię, czy zaobserwujemy to tym razem. Alkohol i tytoń to specyficzne towary, których nie każdy używa i bez których człowiek może się obejść. W przygranicznych regionach rzeczywiście jest tak, że część osób korzysta z przemycanych papierosów albo sama korzysta z okazji i jedzie do krajów ościennych. Ale tak naprawdę, nie jest to znaczące zjawisko makroekonomiczne, które miałoby wpływ na ogólną konsumpcję w kraju. Nie widzimy też negatywnych trendów w statystykach sprzedaży detalicznej. Obecnie w naszym kraju widzimy najszybszy wzrost sprzedaży detalicznej w Unii Europejskiej, a podwyżki akcyzy prawdopodobnie nie odwrócą tego trendu — informuje w rozmowie z „Kurierem Wileńskim” Nerijus Mačiulis.
Nie ma obecnie dostępnych danych, aby sprawdzić, jak zmieniła się sprzedaż detaliczna alkoholu i papierosów od 1 stycznia 2025. Rozmówca twierdzi, że nie zauważymy znaczącego wpływu na gospodarkę. Nie bardzo też opłaca się jeździć do krajów sąsiednich po papierosy i alkohol, ponieważ ceny w innych państwach mało różnią się od cen na Litwie.
Dalszy wzrost akcyzy
— Akcyza rośnie w całej Unii Europejskiej. Możliwość i chęć robienia zakupów na Białorusi jest bardzo ograniczona. To, że akcyza będzie rosła jest faktem, co do którego cała polityka unijna jest jednomyślna. Litwa również planuje dalszy wzrost akcyzy zarówno na paliwo, jak alkohol i tytoń. W całej Europie wszystkie kraje zachodnie próbują podnieść ceny towarów szkodliwych dla środowiska i ludzi właśnie za pomocą akcyzy. Akcyzy są podejmowane na szkodliwe towary po to, żeby w niektórych przypadkach wprowadzić ulgi w podatku od wartości dodanej na zdrową żywność, jak warzywa i owoce. Nie sądzę, by był to zły trend, to rzeczywistość w całej UE — ocenia ekonomista.
Zmiany w podatku akcyzowym na napoje alkoholowe i wyroby tytoniowe, które weszły w życie 1 stycznia 2025 r., obejmują dwa elementy: podstawową podwyżkę w celu zapewnienia stabilnego udziału podatku akcyzowego w ogólnej strukturze dochodów budżetu oraz dodatkową podwyżkę podatku akcyzowego w celu sfinansowania celów określonych w ustawie o Funduszu Obrony Narodowej.
O ile wzrosły ceny?
W 2025 r. akcyza na alkohol etylowy wzrosła o 12,6 proc, na wyroby średnioprocentowe (powyżej 15 stopni) — o 11,1 proc., na wino i inne napoje fermentowane — o ok. 16,3 proc., a na piwo — o 16 proc. W przypadku wyrobów średnioprocentowych do 15 stopni akcyza wzrosła o 24,8 proc.
Zmiany w podatku akcyzowym podniosły średnią cenę 0,5 litra piwa o około 0,05 euro, tej samej ilości wina o zawartości alkoholu powyżej 8,5 proc. o około 0,21 euro, a 0,5 litra napoju spirytusowego o około 0,69 euro.
Akcyza na papierosy wzrosła o około 8,6 proc., na cygara o 15,5 proc., na tytoń do palenia i produkty alternatywne — o 12,5 proc., na płyny do e-papierosów — o 152 proc.
Czynniki podatkowe doprowadziły do średniego wzrostu cen o 0,26 euro za 20 sztuk papierosów; 0,36 euro za 20 g cygar i cygaretek; 0,26 euro za 20 g tytoniu do palenia i 0,24 euro za 20 g tytoniu palnego i jego alternatywnych produktów. Cena płynu do e-papierosów wzrosła o około 0,92 euro za 2 ml płynu.
Czytaj więcej: Wzrośnie akcyza na alkohol, tytoń i paliwo, aby zwiększyć fundusze na obronność