Ogród Reformatów – wspaniałe miejsce pośród zieleni

Wilno zyskało kolejne miejsce, gdzie mieszkańcy mogą odpocząć i się zrelaksować. W środę, 14 lipca, odbyło się uroczyste otwarcie Ogrodu Reformatów (Reformatų sodas).

Nowy park położony jest pomiędzy ulicami Zawalną, J. Basanavičiaus, K. Kalinausko i Teatro. „Teren w samym centrum miasta, które dawniej pełniło funkcję strefy przejściowej bez żadnych walorów estetycznych i komfortu przebywania, ożyło jako atrakcyjna przestrzeń rekreacyjna, miejsce na spacer, piknik odpoczynek czy zabawę z dziećmi” – powiedział podczas otwarcia stołeczny mer Remigijus Šimašius.

Ogród Reformatów powstał w ramach nowego planu zagospodarowania przestrzennego Wilna. „Jest wynikiem pracy dużej grupy fachowców, samorządu oraz nieobojętnych mieszkańców miasta. Przygotowując plan rekonstrukcji obszaru, uwzględniono wiele propozycji, które wpłynęły od mieszkańców i ekspertów. Wszystkie te propozycje pomogły uczynić plan lepszym, bardziej zgodnym z oczekiwaniami wilnian. Postanowiliśmy zachować możliwie najwięcej drzew, uczynić park strefą przyjazną dla ptaków, zrezygnowaliśmy z pomysłu otoczenia obszaru ogrodzeniem“ – komentował główny architekt stolicy, Mindaugas Pakalnis.

Czytaj więcej: Z okazji 25-lecia Instytut Polski upiększy Wilno

W nowym parku pojawiły się zielone strefy z roślinami ozdobnymi, ścieżki spacerowe z nowoczesną nawierzchnią, nowe oświetlenie, ustawiono parkowe ławki, kosze na śmieci, urządzono źródełka wody pitnej, oczko wodne, fontannę, plac zabaw dla dzieci, batuty, hamaki, stojaki dla rowerów toalety, czynna jest też kawiarnia.

Prace rekonstrukcyjne ruszyły tu w listopadzie 2018 r. Zaczęto je od wyburzania zbudowanych tu w okresie sowieckim schodów, które były częścią monumentalnej kompozycji pomnikowej przedstawiającej sowieckich partyzantów. Rekonstrukcja na obszarze o powierzchni około 28 tys. m kw. przebiegała w dwóch etapach. W trakcie pierwszego, na terenie, gdzie do połowy XIX w. mieścił się cmentarz ewangelicki, przeprowadzono badania archeologiczne. Na początku XIX w. każda z gmin ewangelików wileńskich – jedni wyznania augsburskiego, drudzy – reformowanego (kalwińskiego) – miała osobny cmentarz. Luteranie przy ul. Ludwisarskiej, obecnie Tatarskiej, zaś kalwini przy zborze swym przy ul. Zawalnej, obecnie Pylimo. W trakcie drugiego etapu rekonstrukcji obszarów dawnego cmentarza kalwińskiego rozplanowano sieci inżynieryjne, wodociągowe i kanalizacyjne, zainstalowano system nawadniania parku. W parku umieszczono też stoiska informacyjne prezentujące historię tego miejsca. Oznakowano też istotne dla społeczności reformackiej historyczne miejsca, które odkryto podczas prac archeologicznych – lokalizację dawnej świątyni, dwóch kaplic, ogrodzenia cmentarnego.

Czytaj więcej: Ogród Bernardyński – ulubione miejsce spacerów i odpoczynku wilnian

Ewangelicy reformowani (kalwini) przenieśli się tu w pierwszej połowie XVII w. – z powodu konfliktów z katolikami. Na mocy dekretu króla Polski i wielkiego księcia litewskiego Władysława IV Wazy zostali przeniesieni poza obręby ówczesnych murów miejskich, na obecną ulicą Zawalną. Jej nazwa pochodzi właśnie od tego, że przebiegała za wałami miasta. Na obszarze obecnego Ogrodu Reformatów, podarowanego im jeszcze w 1582 r. przez kanclerza wielkiego litewskiego, kasztelana wileńskiego Eustachego Wołłowicza, kalwini wybudowali drewnianą świątynię i założyli cmentarz. W roku 1835 po przeciwległej stronie ulicy Zawalnej, według projektu Karola Podczaszyńskiego, w stylu klasycystycznym została wybudowana nowa świątynia ewangelików reformowanych. Ukończony zbór poświęcony został w 1835 r., natomiast stary drewniany zbór po przeciwnej stronie służył jeszcze przez kilka lat jako kaplica pogrzebowa, następnie go rozebrano. W nowej świątyni wileńscy kalwini modlili się do 1945, po wojnie kościół zamieniono na kino „Kronika”. W 1991 r. został zwrócony lokalnej parafii reformowanej. Po II wojnie światowej budynki zburzono, cmentarz zrównano z ziemią, a na ich miejscu w 1983 r. wzniesiono pomnik ku czci sowieckich partyzantów i działaczy podziemia. Po odzyskaniu przez Litwę niepodległości pomnik usunięto. Eksponowany jest obecnie w parku Grūtas.
Prace rekonstrukcji Ogrodu Reformatów przeprowadziła spółka Eikos statyba. Projekt odtworzenia Ogrodu Reformatów został współfinansowany przez Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, z funduszy budżetu państwa oraz samorządu stołecznego. Wartość prac wyniosła 2,4 mln euro.