Uroczyste otwarcie nowego polsko-litewskiego gazociągu GIPL nastąpiło we czwartek około południa. Gazociąg GIPL o długości 508 km, który łączy systemy przesyłowe gazu ziemnego Polski i Litwy, został uruchomiony 1 maja. W odbywającej się w miejscowości Jauniūnai uroczystości wzięli też udział prezydenci Polski, Litwy i Łotwy — Andrzej Duda, Gitanas Nausėda i Egils Levits — oraz unijna komisarz ds. energetyki Kadri Simson.
Czytaj więcej: Gazociąg GIPL — ważne wydarzenie dla niezależności energetycznej Polski i Litwy
Nausėda: „Wzmacniamy odporność na szantaż energetyczny ze Wschodu”
„Dzisiaj wzmacniamy nasze bezpieczeństwo energetyczne, odporność na presję polityczną, a także na szantaż energetyczny ze Wschodu; mówimy zdecydowane »nie« gazowi i ropie z Rosji” — powiedział prezydent Litwy Gitanas Nausėda podczas uroczystego otwarcia gazowego interkonektora Polska-Litwa.
„Dzisiaj wzmacniamy nasze bezpieczeństwo energetyczne, naszą odporność na presję polityczną, a także na szantaż energetyczny ze Wschodu” — powiedział prezydent Litwy podkreślając, że jest to szczególny dzień nie tylko dla Litwy i Polski, ale też dla pozostałych krajów bałtyckich.
Wojna tylko potwierdziła doświadczenia Wschodniej Europy
Jak dodał, wojna Rosji przeciwko Ukrainie „potwierdziła nasze długotrwałe doświadczenia”, bowiem raz jeszcze okazało się, że Rosja nigdy nie była i nie jest godnym zaufania partnerem.
Nausėda stwierdził, że rosyjska agresja na Ukrainę otworzyła oczy wielu Europejczykom. „Dlatego właśnie Litwa razem z Polską, a także innymi krajami bałtyckimi potwierdzają i mówią zdecydowane »nie« gazowi z Rosji, »nie« ropie z Rosji, »nie« funduszom dla agresora” — oświadczył prezydent Litwy. „Dzisiaj cały region jest gotowy ażeby wysłać to samo przesłanie” — podkreślił.
Litweski prezydent zaznaczył, że interkonektor umożliwia dywersyfikację dostaw, a także kierunków i źródeł paliwa. „Dzięki temu wzmacniamy nasze bezpieczeństwo energetyczne, umacniamy silne więzi między naszymi krajami” — podkreślił.
Projekt zaaprobowany i wsparty przez Unię Europejską
Wyraził też przeświadczenie, że w perspektywie krótkoterminowej połączenie gazowe pomiędzy Polską i Litwą będzie też wykorzystywane do przesyłania gazu na Ukrainę. Dziękował ponadto UE, która przeznaczyła na ten projekt 300 mln euro.
Nausėda zaznaczył, że kraje regionu powinny nadal wzmacniać odporność i bezpieczeństwo energetyczne.
„Po to, abyśmy czuli się całkowicie bezpieczni, musimy wdrożyć kluczowe projekty dotyczące bezpieczeństwa, chodzi o synchronizację sieci krajów bałtyckich z Europą kontynentalną” — wskazał.
Czytaj więcej: Transatlantycka współpraca energetyczna: „Cieszymy się, że zwiększa się rola USA”
Eliminacja „wysp energetycznych”
Jak podał na swojej stronie internetowej Gaz-System, połączenie systemów przesyłowych gazu ziemnego Polski i Litwy umożliwia zróżnicowanie kierunków dostaw gazu do krajów bałtyckich.
Nowy gazociąg ma pozwolić na wyeliminowanie tzw. wysp energetycznych (regionów uzależnionych od dostaw gazu wyłącznie z jednego kierunku) i pozytywnie wpłynąć na rozwój rynku gazu w regionie oraz konkurencyjność cenową. Wśród spodziewanych korzyści z budowy gazociągu GIPL wskazana też została poprawa stanu środowiska naturalnego i polepszenie standardów życia mieszkańców dzięki możliwości zastąpienia paliw stałych paliwem gazowym.
Po stronie polskiej nowy transgraniczny gazociąg ma długość ok. 343 km, a po stronie litewskiej ok. 165 km. Ciśnienie robocze gazociągu wynosi 8,4 MPa przy średnicy 700 mm.
Czytaj więcej: Polsko-litewski GIPL wypróbowano maksymalnym obciążeniem. Działa
Pełna przepustowość już w październiku
Pełną przepustowość gazociąg Polska — Litwa ma osiągnąć w październiku tego roku. Od 1 maja do 30 września techniczna przepustowość w kierunku Litwy wyniesie w przeliczeniu 2 mld m sześc. rocznie, a w kierunku Polski — ok. 1,9 mld m sześc. gazu rocznie. Docelowo GIPL będzie miał zdolność przesyłową rzędu 2,5 mld m sześc. rocznie w kierunku Litwy i 2 mld m sześc. w kierunku Polski.
Fazę projektowania samego gazociągu zakończono w czerwcu 2019 r., a całego projektu w lutym 2020 r. Zgodnie z informacją na stronie operatora Gaz-System zakończenie inwestycji w Polsce planowane było na lipiec 2022 r.
60 proc. finansowania z UE
Budowa połączenia GIPL jest największą inwestycją w rozwój litewskiego systemu przesyłowego gazu od czasu odzyskania niepodległości. Całkowita wartość projektu to około 500 mln euro, około 60 proc.
Komisja Europejska zapewniła finansowanie tego projektu. W finansowaniu projektu uczestniczą również łotewscy i estońscy operatorzy systemów przesyłowych gazu.
Czytaj więcej: W Brukseli podpisano umowę ws. gazociągu Polska — Litwa
Na podst.: PAP, BNS, EnMin, własne