Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich, który przypada na 23 kwietnia, jest obchodzony od 1995 r. Celem święta jest promocja czytelnictwa, edytorstwa oraz ochrona praw autorskich.
— Czytelnictwo nie umarło i nie umrze. Książka papierowa nadal jest wartością. Podobnie, jak płyta winylowa — oświadczył „Kurierowi Wileńskiemu” Gerard Łatkowski, który od kilkudziesięciu lat wraz z żoną Dorotą prowadzi polską księgarnię „Elephas” w Wilnie.
Czytaj więcej: 15 lat polskiej księgarni „Elephas”
Rezolucja Parlamentu Europejskiego
Problem czytelnictwa to nie tylko problem wydawnictw i dystrybutorów. 14 września 2023 r. Parlament Europejski, prawie jednogłośnie, przyjął rezolucję „Przyszłość europejskiej branży księgarskiej”. W rezolucji podkreślono, że branża księgarska jest jednym z największych sektorów kultury w UE, który zatrudnia około 500 tys. osób.
W dokumencie europosłowie zaapelowali do krajów członkowskich „o uznanie książek za dobro podstawowe oraz o podjęcie działań na szczeblu krajowym w celu dalszego promowania czytelnictwa od najmłodszych lat”. „Mając na uwadze, że książki odgrywają zasadniczą rolę w naszych społeczeństwach jako nieocenione źródło wiedzy, edukacji, kultury, informacji i rozrywki oraz istotny sposób ochrony i upowszechniania wartości UE, jej różnorodności kulturowej i językowej oraz dziedzictwa kulturowego” — podkreślono w rezolucji.
Europosłowie zaznaczyli, że ważne jest nie tylko promowanie czytelnictwa wśród osób młodych, ale również ważną rzeczą jest dostęp do książek dla osób z niepełnosprawnością. W dokumencie podkreśla się, że Komisja Europejska oraz państwa unijne muszą zwiększyć budżety dla bibliotek na zakup książek oraz na wsparcie księgarń w mniejszych miejscowościach.
Zapotrzebowanie na książki
Księgarnia „Elephas” obecnie znajduje się w Domu Kultury Polskiej w Wilnie. Wcześniej znajdowała się na ulicy Olandų, nieopodal kościoła św. Piotra i Pawła. Gerard Łatkowski podkreśla, że zmiana lokalizacji z pewnością dodatnio wpłynęła na liczbę sprzedanych książek. Często ludzie, którzy przychodzą na odbywające się w DKP imprezy, zaglądają również do księgarni.
— Teraz siedzimy w piwnicy. Kiedy ruszyła przebudowa Domu Kultury Polskiej, to od roku nasza księgarnia jest w pokoju 005, a nie w holu, jak wcześniej. Zmiana oczywiście wpłynęła na liczbę klientów. Teraz na pewno mamy mniej. To znaczy są ci, którzy specjalnie przychodzą do księgarni, ale mniej jest tych, którzy trafiali do nas przypadkowo. Tym niemniej z pewnością można stwierdzić, że ludzie potrzebują książek. Poza tym prowadzimy sprzedaż wysyłkową — wytłumaczył sytuację rozmówca.
Prawdopodobnie od czerwca księgarnia znowu będzie znajdowała się obok wejścia do sali koncertowej DKP.
| Fot. Marian Paluszkiewicz
Wileński czytelnik lubi bardzo różną literaturę
— Trudno wskazać jeden gatunek, każdy ma własne upodobania. Ktoś preferuje literaturę romantyczną, ktoś lubi życiorysy, ktoś kryminały. Bardzo dużo sprzedajemy literatury dziecięcej. To są zarówno lektury szkolne jak i bajki. Są klienci, którzy bardzo dobrze śledzą nowinki w świecie książkowym. Dla takich osób Nobel czy polska nagroda Nike mają duże znaczenie. Więc przychodzą i zamawiają. Poza tym też sami nabywamy takie książki — oświadczył właściciel Elephasa.
Od upodobań klientów zależy strategia księgarni.
— Po pierwsze, wiemy, jakich książek potrzebują w szkołach. Po drugie, śledzimy też we własnym zakresie, co się ukazało nowego i ciekawego. Po trzecie, bierzemy coś na zapas, aby asortyment był bardziej różnorodny. Czym jest więcej książek, tym ludzie mają większy wybór — zaznaczył Gerard Łatkowski.
Czytaj więcej: Po polską książkę − do Elephasu w DKP
Historia książki
UNESCO ustanowiło Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich na 23 kwietnia, ponieważ w tym dniu, w roku 1616, zmarli Miguel de Cervantes oraz William Szekspir. Poza tym od roku 2001 UNESCO poszczególnym miastom nadaje tytuł Światowej Stolicy Książki. Tytuł jest swoistym wyróżnieniem dla miasta, które najlepiej przygotowało program promujący książki i czytelnictwo. Tytuł nadaje specjalnie powołana komisja, którą tworzą przedstawiciele Międzynarodowego Stowarzyszenia Wydawców, Międzynarodowej Federacji Stowarzyszeń i Instytucji Bibliotekarskich oraz Międzynarodowej Federacji Sprzedawców Książek. Pierwszą stolicą był Madryt. W roku bieżącym Światowa Stolica Książki znajduje się w Strasburgu. W 2016 r. stolicą został Wrocław.
Książka i literatura towarzyszą ludzkości od tysiącleci. Prawdziwa rewolucja dokonała się po tym, jak Johannes Gutenberg wynalazł pierwszą przemysłową metodę druku. Pierwszą książką, którą wydał w tej metodzie, była Biblia. Pierwsza drukowana książka na ziemiach polskich, „Almanach Cracoviense ad annum 1474”, została wydana w Krakowie w 1473 r.