Finałowa gala międzynarodowego konkursu „Osobowość Roku Polonii Świata” miała miejsce 27 września w warszawskim hotelu Gromada.
Podczas uroczystości państwu Rynkiewiczom towarzyszyły ich córki — Renata i Alina — palmiarki w piątym pokoleniu.
— Moi rodzice poprzez pielęgnowanie rodzinnej tradycji wicia palm podtrzymują i kultywują polskość na Wileńszczyźnie. Swoją wiedzą dzielą się poprzez edukację i wystawy oraz jarmarki. Kolejne pokolenia poznają tę tradycję, dowiadują się, dlaczego narodziła się ona właśnie na Wileńszczyźnie i dlaczego warto ją zachować. Z siostrą od dziecka uczone byłyśmy „czytać” zioła, kolory i wzory tak, jak inni uczą się nut — mówi „Kurierowi Wileńskiemu” Renata Rynkiewicz.
Wileńskie palmy powędrowały w świat
Na uroczystą galę do Warszawy rodzina Rynkiewiczów pojechała ze swoimi palmami.
— Mama sprezentowała nasze palmy dla wszystkich laureatów konkursu. Niektórzy po raz pierwszy w życiu nie tylko zobaczyli wileńskie palmy na żywo, ale też dowiedzieli się o ich istnieniu. Powędrowały one do Kanady, Stanów Zjednoczonych, Szwecji, Szkocji, Irlandii, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii, Włoch, Belgii, Macedonii, Bułgarii, Niemiec, Polski i Francji. Jestem wprost zachwycona, że istnieje taki konkurs, który jednoczy Polaków na całym świecie. Starają się oni na różne sposoby podtrzymywać polskość, język ojczysty w krajach, w których żyją. Uświadomiłam, że Wilno i Wileńszczyzna są unikatowe, że jest nas blisko 280 tysięcy, co jest dużo w porównaniu z innymi państwami. Cieszę się, że reprezentowaliśmy Litwę jako rodzina, która kultywuje tradycję wicia palm — dzieli się wrażeniami palmiarka.
Zauważa, że palma wileńska stała się symbolem życia, nadziei i trwania.
— To coś więcej niż ozdoba, ona stanowi most polskości łączący Polskę i Litwę, przeszłość i teraźniejszość. Bardzo ważna jest dla nas polskość i nasza tożsamość. Opowiadaliśmy uczestnikom gali, że nigdzie nie wyjeżdżaliśmy, lecz z powodów geopolitycznych zostaliśmy oddzieleni granicą od Polski. Cieszy nas, że o rodzinie Rynkiewiczów dowiedziało się tak dużo ludzi z całego świata. To dla nas zaszczyt znaleźć się w gronie 35 wyjątkowych osób z całego świata, których działalność umacnia polskie dziedzictwo poza granicami kraju. Czujemy się zobowiązani do kontynuowania tej pięknej sztuki ludowej — wicia palm wileńskich, dzieląc się nią w pracy warsztatowej i edukacyjnej. Poprzez nasze Stowarzyszenie „Arystokracja Palm”, jako strażnicy, będziemy nadal kultywować tradycję wicia palm wileńskich z rodzinnej ziemi ku sercom ludzi w Litwie, Polsce, Europie i na świecie — mówi Renata Rynkiewicz, założycielka i prezeska stowarzyszenia.
| Fot. arch. wł. Renaty Rynkiewicz, opr.red.
Rodzinna tradycja wicia palm sięga 1861 roku
— Tradycję zapoczątkowała moja praprababcia, kontynuowały ją jej córka Maria Wiszniewska-Zygmunt, następnie moja babcia Weronika Markowska. Umiejętność przejęła nasza mama Stanisława Rynkiewicz, no i my z siostrą wijemy palmy od dzieciństwa, od ponad 45 lat. Pomagają i wspierają nas nasi mężczyźni, przede wszystkim ojciec a także mężowie i synowie. Palma towarzyszyła mi od najmłodszych lat. Początkowo widziałam ją w rękach mamy, babci, prababci. Była obecna w zapachu suszonych ziół, który wypełniał cały dom, w kolorach kwiatów. Wszystko w naszym domu kręciło się i nadal kręci wokół palmy, nawet pory roku są jej podporządkowane — kontynuuje rozmówczyni.
Stanisława Rynkiewicz i jej córki są członkiniami Związku Twórców Ludowych Litwy oraz Twórców Sztuki Regionu Wileńskiego, uhonorowane zostały Srebrną Odznakę Honorową Departamentu Mniejszości Narodowych „Za zasługi”, są laureatkami wielu wyróżnień.
Palmy rodziny Rynkiewiczów w formie tradycyjnego wałeczka, w kształcie „Korony św. Kaziemierza”, „Serca Kaziuka”, „Serca Walentego”, „Ptasiego pióra”, „Pióra Anioła” czy też bardziej nowoczesnych są znane nie tylko na Litwie, ale także poza jej granicami, m.in. w Polsce, Niemczech, Wielkiej Brytanii, USA.
Działacze polonijni z całego świata
Podczas uroczystej gali Samorząd Rejonu Wileńskiego reprezentowała Renata Cytacka, główna specjalistka Wydziału Oświaty.
— Wydarzenie, organizowane przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Polonijne pod przewodnictwem Bożeny Krasoń, zgromadziło działaczy polonijnych z całego świata. W jubileuszowej gali konkursu uczestniczyło kilka osób z Litwy. Rejon wileński reprezentowali państwo Stanisława i Stanisław Rynkiewiczowie. Dzięki nominacji oraz głosowaniu Polaków na całym świecie zdobyli oni drugą pozycję. Zostali więc ocenieni bardzo wysoko oraz zaproszeni do Warszawy — mówi w rozmowie z „Kurierem Wileńskim” Renata Cytacka.
Rozmówczyni podkreśla, że jest to bardzo ważne wydarzenie.
— Jako Samorząd Rejonu Wileńskiego jeszcze raz mogliśmy zaistnieć wśród Polaków z całego świata. W logo rejonu wileńskiego figuruje palma wileńska, dlatego cieszymy się niezmiernie, że na cały świat poszła informacja o naszej palmie. Ponadto państwo Rynkiewiczowie zrobili podwójne dzieło — zostali wyróżnienie za swój trud wicia palm oraz zrobili swoistą reklamę dla samorządu. Pan mer Robert Duchniewicz wystosował list gratulacyjny na ręce pani Bożeny Krasoń Przewodniczącej Międzynarodowego Stowarzyszenia Polonijnego, dziękując za inicjatywę i zaangażowanie; osoby szczególnie zasłużone w krzewieniu polskiej kultury, tradycji i wartości poza granicami kraju mogą zostać uhonorowane w sposób, na jaki w pełni zasługują — zaznacza urzędniczka samorządowa.
Mer Robert Duchniewicz podkreślił, iż „dla rejonu wileńskiego to wydarzenie ma znaczenie szczególne — wśród wyróżnionych znaleźli się również nasi przedstawiciele, którzy swoją pasją i działalnością promują dziedzictwo kulturowe regionu, przyczyniając się do jego rozpoznawalności w skali międzynarodowej. To dowód, że lokalne tradycje mogą stać się wartością uniwersalną i inspirującą dla innych”.
— W Warszawie państwo Rynkiewiczowie opowiadali o swojej działalności, spotykali się z przedstawicielami Polonii z całego świata. W spotkaniach tych uczestniczyli Polacy z Hiszpanii, Belgii, Wielkiej Brytanii, Włoch, Kanady i wielu innych krajów. W taki sposób o naszej palmie dowiedziało się wielu ludzi z różnych zakątków świata. Jubileuszową galę konkursu transmitowała telewizja TVP Wilno — mówi Renata Cytacka.
Zaznacza, że samorząd dąży do tego, żeby wspierać działalność lokalnych twórców ludowych, którzy przyczyniają się do promocji i rozwoju rejonu wileńskiego.
— Obecnie samorząd aktywnie zabiega o to, by podwileńska tradycja wicia palm została wpisana na Listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO — zauważa nasza rozmówczyni.
Tradycja ta od 2019 r. figuruje na Liście niematerialnego dziedzictwa kulturowego Litwy.