Wicepremier i minister rozwoju Rzeczypospolitej Polskiej Mateusz Morawiecki 14 grudnia z oficjalną wizytą przebywał w Wilnie w związku z otwarciem łącza energetycznego LitPol Link. Podczas wizyty odbyły się także rozmowy z przedstawicielami Polaków na Litwie.
Zostały poruszone polsko-litewskie tematy — przede wszystkim traktowanie polskiej mniejszości. Na Cmentarzu na Rossie Morawiecki złożył wieniec na Mauzoleum Matki i Serca Syna, gdzie spoczywa urna z sercem marszałka Józefa Piłsudskiego.
Linas Linkevičius, minister spraw zagranicznych Litwy powiedział „Kurierowi”, że wizyta wicepremiera RP Mateusza Morawieckiego dla Litwy była bardzo ważna.
— Otwarcie łącza energetycznego LitPol Link jeszcze bardziej uściśla naszą współpracę z sąsiadem. Dzięki wspólnym projektom przyjaźń z Polską tylko wzmacnia się. Ta wizyta tak ważnego gościa z Polski daje nam nadzieję, że wreszcie skończą się napięte stosunki między Polską a Litwą. Oczywiście dzięki jednej wizycie nie uda się wszystkiego załagodzić, ale jeżeli takie wizyty będą częstsze, na pewno nasze relacje poprawią się — powiedział Linas Linkevičius.
W stołecznym hotelu „Narutis” wicepremier Mateusz Morawiecki spotkał się z przewodniczącym Akcji Wyborczej Polaków na Litwie, posłem do Parlamentu Europejskiego Waldemarem Tomaszewskim oraz sygnatariuszem Aktu Niepodległości Litwy, prezesem radia Znad Wilii, mecenasem Czesławem Okińczycem. W spotkaniu wzięli udział także sekretarz stanu MSZ RP Jan Dziedziczak oraz ambasador RP na Litwie Jarosław Czubiński. Podczas spotkania omówiono kwestie dotyczące sytuacji Polaków na Litwie i realizację traktatu polsko-litewskiego z 1994 roku, który obejmuje m. in. zobowiązania wobec mniejszości narodowych.
Mateusz Morawiecki zaznaczył, że polskie szkolnictwo na Litwie jest coraz bardziej dyskryminowane i jeżeli będzie to trwało, to za dwa pokolenia może być jeszcze trudniej.
— To jest taka ciekawostka, że opinia publiczna uważa, iż pisownia polskich nazwisk jest najważniejsza. A tak naprawdę to jest tylko element całej tej umowy z 1994 roku. Ważniejszy jest system edukacji. Jest zdecydowanie najważniejszy, bo pisownia nazwisk jest symboliczna, łatwiej „łapie” uwagę publiczną, dlatego ludzie o tym mówią — ocenił Morawiecki.
Jak zaznaczył, w tym zakresie należy współpracować z Litwinami.
„Byśmy wspólnie wypracowywali najlepsze rozwiązania, dbałość o nasze mniejszości” — podkreślił.
Problemy polskiego szkolnictwa rozpoczęły się w 2011 roku, gdy litewski parlament, mimo protestów społeczności polskiej, przyjął ustawę oświatową, która ujednoliciła egzamin z języka litewskiego w szkołach litewskich i szkołach mniejszości narodowych, w tym polskich. Chodzi o to, że język litewski w szkołach litewskich dotychczas był wykładany w szerszym zakresie jako język ojczysty, a w szkołach mniejszości narodowych w węższym zakresie — jako język państwowy. Różnice programowe to 800 godzin, które uczniowie szkół z polskim czy rosyjskim językiem nauczania, przystępując do ujednoliconego egzaminu, muszą nadrobić w ciągu kilku lat, często zaniedbując inne przedmioty.
Wicepremier polskiego rządu Mateusz Morawiecki po złożeniu wieńca na grobie Matki i Serca Syna na wileńskiej Rossie powiedział, że jest duża szansa na otwarcie dobrych relacji, może nawet bardzo dobrych relacji polsko-litewskich w najbliższych latach.
— Na pewno nasz rząd będzie o te dobre relacje zabiegał. Będzie również zabiegał o to, żeby były one wzajemne, szczere, uczciwe — powiedział Mateusz Morawiecki, który podczas wizyty spotkał się między innymi z premierem Algirdasem Butkevičiusem. Spotkanie z szefem litewskiego rządu Morawiecki ocenił pozytywnie.
„Miałem bardzo dobre spotkanie z premierem Butkevičiusem. Wymieniliśmy informacje na temat naszych priorytetów, premier Butkevičius zaproponował, żebyśmy sformalizowali sposób podejścia do naszej wymiany gospodarczej poprzez stworzenie polsko-litewskiego forum współpracy gospodarczej. Zaprosił polską delegację w przyszłym roku tutaj na Litwę. Myślę, że przyjedzie ze mną wielu ważnych przedstawicieli życia gospodarczego w Polsce, a w 2017 roku serdecznie zapraszamy delegację litewską do Polski” — powiedział wicepremier RP.
Jak dodał, podczas spotkania zostały również poruszone sprawy Polaków na Litwie.
— Premier przyjął do wiadomości wszystko to, na czym nam zależy w tych relacjach, żeby były one jak najbardziej pozytywne — powiedział Morawiecki.
Podczas wizyty zostały poruszone bardzo ważne tematy gospodarcze. Projekt mostu energetycznego Polska – Litwa umożliwi nie tylko wymianę energii z krajami bałtyckimi, domknie też tzw. pierścień bałtycki, czyli ciąg połączeń energetycznych wokół Bałtyku. Podniesie więc pewność działania sieci i bezpieczeństwo dostaw, ale da też nowe możliwości handlowe.
