11 marca jest Dniem Odzyskania Niepodległości Litwy po latach przymusowej przynależności do Związku Radzieckiego. Litwa utraciła niepodległość w czerwcu 1940 roku. 11 marca 1990 roku, jako pierwsza z republik radzieckich, proklamowała niezależność od chylącego się ku upadkowi Związku Radzieckiego. W tym roku mija 26 lat od odzyskania niepodległości.
Czym jest patriotyzm dla mnie dzisiaj? Czy powinniśmy być patriotami na co dzień? Na te pytania odpowiedzieli nam ludzie różnego pokolenia, różnego statusu społecznego, zawodowego oraz narodowości.
Posłanka Akcji Wyborczej Polaków na Litwie (AWPL) Wanda Krawczonok powiedziała, że patriotyzm dla niej to przede wszystkim szacunek do ojczyzny.
— Trudno wyrazić słowami, co znaczy patriotyzm. Jest to stan ducha. Duma za swój naród, ojczyznę. Prawdziwy patriota dzisiaj to dobry uczeń, dobry pracownik, dobry sąsiad, a więc człowiek, który dba o innych ludziach. To człowiek, który nie żyje tylko dla siebie. Patriotyzm jest to okazywanie szacunku dla historii swojego kraju — powiedziała Wanda Krawczonok.
Dla Rimvydasa Valatki, sygnatariusza Aktu Niepodległości, redaktora naczelnego tygodnika „Veidas”, patriotyzm to przede wszystkim miłość do ojczyzny, który niczym nie różni się od patriotyzmu przed 50, 100 latami.
— Patriota wcale nie musi wszystkim mówić, że nim jest. To należy udowodnić uczynkami. Miłość do ojczyzny to przede wszystkim odpowiedzialność w polityce, dbałość o język ojczysty w mowie i piśmie. Patriotą należy być na co dzień. Bo albo kocha się ojczyznę, albo nie. Miłość to nie elektryczność, którą można wyłączyć — powiedział Rimvydas Valatka.
Vytautas Landsbergis, przewodniczący Sejmu Restytucyjnego Litwy w latach 1990-1992 mówi, że prawdziwym patriotą człowiek rodzi się i ma to w sobie zakorzenione.
— Ten, kto nie ma w sobie patriotyzmu, jest sierotą. Patriotyzm nie jest na pokaz, trzeba go mieć w sercu. To miłość do swego kraju, narodu. Ten, kto pracuje dla dobra ojczyzny, a nie dla dobra swojego, jest prawdziwym patriotą. Patriota to człowiek kochający swoją ojczyznę i naród, gotów do poświęceń dla ich dobra — zaznaczył Landsbergis.
Janina Dyman-Šilobritienė, 32-letnia księgowa mówi, że patriotyzm trzeba pielęgnować i uczyć swoich dzieci, aby były prawdziwymi patriotami.
Fot. Marian Paluszkiewicz
— Wywalczyliśmy swoją niepodległość, więc musimy być patriotami. Moja rodzina jest patriotyczna. Wyrażamy to obchodząc wszystkie święta państwowe, wywieszamy tego dnia flagę, staramy się uczestniczyć w uroczystościach. Prawdziwy patriotyzm to, gdy jesteś gotów o każdej porze dnia i godzinie iść bronić swojej ojczyzny — tłumaczy Janina Dyman-Šilobritienė.
Dla Adriany Gołowatej, uczennicy 2 klasy Gimnazjum im. Ferdynanda Ruszczyca w Rudominie, patriotyzm to wiedza z historii swojego kraju.
— Co znaczy patriotyzm, tłumaczyła nam nasza pani podczas państwowych świąt. Wiem, że wtedy trzeba wywieszać flagę państwową, że musimy szanować język ojczysty, polski, ale też litewski — powiedziała Adriana Gołowataja. Jednak patriotyzm nie dla każdego obywatela naszego kraju jest ważny.
Agnieszka Merlinskaja, studentka drugiego roku prawa mówi, że patriotyzm w jej życiu nie istnieje.
— Nie jestem patriotką, dlatego też trudno powiedzieć mi, czym jest dla mnie współczesny patriotyzm. Myślę, że we współczesnym świecie w ogóle nie ma patriotyzmu, przynajmniej ja tego nie widzę. Myślę, że teraz jeżeli ktoś coś robi, to na korzyść własną, a nie ojczyzny — podkreśliła Agnieszka Merlinskaja.
Emigrant z Londynu Marek Kriaučialiūnas mówi, że patriotyzm stracił wtedy, gdy musiał opuścić swój kraj, wyjeżdżając za granicę za chlebem.
— O jakim patriotyzmie mówimy? Patriotyzm to duma ze swego kraju. A jak można być dumnym, jeśli państwo nie zapewnia ci podstawowych rzeczy do życia. Musisz szukać ich za granicą. Będąc w obcym kraju nie można mówić o żadnym patriotyzmie. Zapomnijmy o nim — podkreślił Marek Kriaučialiūnas.
***
Za przywróceniem niepodległości kraju przed 25 laty opowiedziało się 124 ze 130 deputowanych Rady Najwyższej Litwy, ówczesnego parlamentu Radzieckiej Republiki Litewskiej. Wśród sygnatariuszy Aktu Niepodległości było trzech Polaków: Czesław Okińczyc, Zbigniew Balcewicz i nieżyjący już Medard Czobot.