7 lipca, z okazji 76. rocznicy operacji „Ostra Brama”, na wileńskim cmentarzu na Rossie złożono wieńce przy Mauzoleum Matki i Serca Syna, a także kwiaty na 87 grobach żołnierzy AK. Na każdym grobie została złożona biało-czerwona wiązanka oraz zapalony znicz.
W trosce o zdrowie przede wszystkim osób starszych, tegoroczna uroczystość nie miała jednak otwartego i masowego charakteru.
„Nie ogłaszaliśmy, że odbędzie się uroczystość ze względu na pandemię. Nie chcieliśmy gromadzić zbyt wielu ludzi w jednym miejscu. Dzisiaj czcimy pamięć ludzi, którzy polegli w operacji »Ostra Brama«, polskich patriotów, którzy walczyli za ojczyznę, którzy polegli i którzy przegrali. Wydawało się wtedy, w 1944 r., że sytuacja jest bez wyjścia. Dzisiaj, kiedy patrzymy z perspektywy na te lata, wiemy, że w ostatecznym rachunku – zwyciężyliśmy. Jesteśmy w najpotężniejszym sojuszu wojskowym na świecie. I Polska, i Litwa są bezpieczne. Prowadzimy współpracę w dziedzinie wojskowej i wszelkiej innej. Łączy nas umiłowanie wolności, przywiązanie do idei niepodległości. Kiedy mówimy o naszych przodkach, o naszych bohaterach, to myślę, że mogą spać spokojnie” – mówiła ambasador RP na Litwie Urszula Doroszewska.
Ambasador podkreśliła, że operacja „Ostra Brama” ma szczególnie wielkie znaczenie dla osób mieszkających w Wilnie i pochodzących z Wileńszczyzny, jak też dla ich rodzin rozsianych po całym świecie.
„Było to bardzo dramatyczne wydarzenie, które zakończyło się klęską. Kiedy czcimy pamięć naszych bohaterów, to mamy poczucie tej gorzkiej klęski. Myślę, że jest to tutaj bardziej odczuwalne niż, powiedzmy, w Warszawie. Mijają lata, teraz mamy zupełnie inną sytuację. Dzisiaj staraliśmy się przypomnieć każdego, kto zginął. Czcimy bohaterów, konkretnych ludzi, którzy tu zginęli i zostali pochowani. Właśnie dlatego po raz pierwszy zorganizowaliśmy taką uroczystość, w czasie której kwiaty zostały złożone na grobach 87 poległych żołnierzy Armii Krajowej, którzy uczestniczyli w operacji »Ostra Brama«. Zmówiliśmy »wieczny odpoczynek«, bo chcemy o nich pamiętać. Jednocześnie też należy przypomnieć, iż obecnie jesteśmy w NATO – potężnym sojuszu wojskowym, nie zagrażają nam wrogowie, tak jak kiedyś ze wszystkich stron. Możemy się tu gromadzić, wspominać pamięć poległych i patrzeć w przyszłość z większą nadzieją i ufnością w to, że wszystko będzie dobrze” – dodała ambasador Doroszewska.
OPERACJA „OSTRA BRAMA”
Operacja „Ostra Brama” – akcja zbrojna rozpoczęta 7 lipca 1944 r. przez oddziały Armii Krajowej, w ramach akcji „Burza”, w celu samodzielnego wyzwolenia Wilna z rąk okupanta niemieckiego siłami AK i zgodnego z założeniami „Burzy” – wystąpienia wobec Armii Czerwonej „w roli gospodarza terenu”. Plan operacji został opracowany w marcu 1944 r. przez sztab Okręgu Wileńskiego – zakładał on zdobycie miasta przez połączone siły Wileńskiego i Nowogródzkiego Okręgu AK.
Oprócz piechoty i artylerii w sile ok. 17 tys. żołnierzy Niemcy wprowadzili do walki broń pancerną i siły lotnicze. Okręgi Wileński i Nowogródzki AK przeciwstawiły ok. 10 tys. żołnierzy, wyłącznie piechotę i kawalerię. Nie zważając na dużą przewagę wroga, Polakom udało się wyzwolić znaczną część Wilna. 13 lipca, po tygodniu walk, na Górze Zamkowej żołnierze AK wywiesili biało-czerwoną flagę. Flaga była tam tylko kilka godzin. Żołnierze radzieccy zerwali ją i wywiesili czerwony sztandar. Następnie rozbroili dowództwo i żołnierzy AK, z których większość trafiła do więzień lub na zesłanie na Syberię.
Fot. Marian Paluszkiewicz