Więcej

    Mieszkańcy Litwy mają realny dostęp do wsparcia zdrowia psychicznego

    Stres i niepokój wywołany wśród mieszkańców Litwy atakiem Rosji na Ukrainę w 2022 r. powoli mija. Ministerstwo Ochrony Zdrowia opracowuje liczne projekty, które są nakierowane na polepszenie zdrowia psychicznego mieszkańców.

    Czytaj również...

    Blue Monday przypada w trzeci poniedziałek stycznia i jest uważany za najbardziej depresyjny dzień roku. Nazwę wymyślił i wprowadził do obiegu w 2004 r. brytyjski psycholog Cliff Arnall, który doszedł do takiego wniosku po analizie różnych okoliczności. Wziął pod uwagę również warunki atmosferyczne – brak słońca.

    Obecnie uczeni odrzucają tę teorię jako niemającą podstaw naukowych. „Bez sensu próbować określić, który dzień w roku jest najbardziej depresyjny, ponieważ dla każdego z nas byłby on inny. Tak różny, jak odmienny jest przypadek każdej osoby. Trzeba też odróżnić tymczasowe poczucie przygnębienia, z którym wszyscy mamy czasami do czynienia, od depresji” – można przeczytać na stronie brytyjskiej organizacji Mental Health Foundation.

    Choroba wieku XXI

    O ile najbardziej depresyjny dzień roku jest fikcją, o tyle sama depresja jest poważnym problemem również na Litwie. Z obliczeń Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) wynika, że na świecie na depresję choruje 250–300 mln osób. WHO twierdzi, że przed pięcioma laty, w 2020 r., depresja należała do najczęściej występujących chorób na świecie. Dzięki postępowi obecnie udaje się wykryć chorobę dosyć szybko; szacuje się, że w 2030 r. to będzie najczęściej występująca choroba w ludzkiej populacji. 

    Na Litwie ten problem dotyczy 5,6 proc. mieszkańców kraju i pod względem zachorowalności nasz kraj zajmuje 10. miejsce na świecie. Mimo tych zatrważających liczb Ministerstwo Ochrony Zdrowia podkreśla, że w ostatnich latach nastąpiła poprawa.

    – Badania mówią coś innego. Poziom niepokoju oraz stresu na Litwie gwałtownie spada, z 87 proc. w 2022 r., kiedy Rosja zaatakowała Ukrainę, do 53 proc. ubiegłej jesieni – mówi „Kurierowi Wileńskiemu” Julijanas Gališanskis z działu komunikacji resortu zdrowia.

    Czytaj więcej: Depresja poporodowa nie tylko dla kobiet?

    Przyzwyczajenie się do realiów wojny

    Z badań opinii publicznej przeprowadzonych w ubiegłym roku przez „Spinter tyrimai” na zlecenie platformy Visipsichologai.lt wynika, że 47 proc. mieszkańców Litwy nie odczuwa napięcia ani negatywnych emocji związanych z wojną.

    – Czymś oczywistym jest, że w ciągu dwóch lat ciągłego stresu, niepokoju i napięcia, spowodowanymi okrutnymi obrazami wojny, ludzie zżyli się z wojną Rosji przeciwko Ukrainie. Możemy stwierdzić, że sytuacja w kraju polepsza się – komentowała wyniki badań przedstawicielka Visipsichologai.lt, Arminta Vagrytė.

    Niemniej czynniki geopolityczne oraz gospodarcze nadal mają ogromny wpływ na zdrowie psychiczne mieszkańców Europy. Z ubiegłorocznych danych Eurobarametru wynika, że w ciągu ostatniego roku 46 proc. badanych oświadczyło, że miało do czynienia z emocjonalnymi i psychologicznymi problemami. 62 proc. mieszkańców Unii Europejskiej stwierdziło, że covid-19, wojna w Ukrainie, zmiany klimatu czy bezrobocie mają wpływ na ich samopoczucie psychiczne.

    Dostęp do specjalisty

    Zdaniem Arminty Vagrytė wizyta u psychologa lub psychiatry na Litwie, podobnie jak w innych krajach postsowieckich, przez wielu mieszkańców odbierana jest jako coś wstydliwego.

    „Mimo to przedstawiciele nowego pokolenia widzą to inaczej. Dla nich psycholog od lat szkolnych jest normalnym wsparcie w życiu. Tę tendencję odczuwają również organizacje, które w razie potrzeby proponują i opłacają swoim pracownikom wizytę u specjalisty” – czytamy w specjalnym oświadczeniu resortu zdrowia.

    Z bezpłatnych usług psychiatry lub psychologa może skorzystać każdy mieszkaniec Litwy mający ubezpieczenie zdrowotne. Na terenie całego kraju działa ponad sto centrów pomocy psychicznej.

    – Usługi w centrach są bezpłatne i pacjenci nie potrzebują specjalnego skierowania. W centrach pracuje drużyna składająca się z psychiatry, psychiatry dla dzieci i młodzieży, pracownika socjalnego i psychologa medycznego. Centrum zatrudnia taką liczbę specjalistów, aby byli w stanie obsłużyć 10 tys. osób. Dlatego osoba, która spotkała się z zaburzeniami psychicznymi, może się zwrócić do centrum. W bardziej skomplikowanych sytuacjach lekarz psychiatra może skierować pacjenta na sesje psychoterapeutyczne. Od 2020 r. kasa chorych pokrywa 30 sesji, a nie 24 jak wcześniej. Poza tym w 2022 r. stawka za sesję pokrywana przez kasę chorych zwiększyła się o 40 proc. i zbliżyła do ceny oferowanej w sektorze prywatnym – tłumaczy Julijanas Gališanskis.

    WIĘCEJ NIŻEJ | Reklama na podst. ust. użytkownika.; Dzięki reklamie czytasz nas za darmo

    Ministerstwo Ochrony Zdrowia opracowało pakiet projektów nakierowanych na polepszenie psychicznego samopoczucia mieszkańców oraz okazanie pomocy ludziom borykającymi się z problemami psychicznymi. Od 2020 r. bezpłatna pomoc psychologiczna jest udzielana przy społecznych biurach zdrowia.

    – Są proponowane następujące usługi: zarządzanie stresem, rozpoznanie emocji, zarządzanie sytuacjami konfliktowymi, zajęcia grupowe oraz indywidualne. Biura mogą udzielić do sześciu indywidualnych konsultacji, które mogą być udzielane anonimowo – podkreśla Gališanskis.

    Poza tym można zadzwonić pod numer 1815, w ramach którego są udzielane mobilne usługi opanowania kryzysów psychologicznych. Początkowo porady są udzielane telefonicznie, ale w razie potrzeby specjaliści mogą przybyć do zainteresowanego. Po udzieleniu pomocy na miejscu jest możliwość uzyskania pięciu konsultacji zdalnych. Działa też portal Pagalbasau.lt, gdzie można znaleźć wszelką niezbędną informację dotyczącą zdrowia psychicznego.

    Statystyki samobójstw wciąż przerażają

    Nadal dużym problemem na Litwie są samobójstwa. O ile średnia unijna na rok 2020 była na poziomie 10,5 przypadku samobójczego na 100 tys. mieszkańców, o tyle na Litwie takich przypadków było ponad 20. Liczba samobójstw w poszczególnych jednostkach samorządowych jest bardzo różna. W Wilnie jest najniższy wskaźnik samobójstw – 10,1 na 100 tys. mieszkańców. W rejonie wileńskim – 15,6; solecznickim – 21,1; trockim – 27,6; święciańskim – aż 32,2. Jedną z najgorszych statystyk notuje samorząd molacki – 48,8.

    Działania prewencyjne Ministerstwa Ochrony Zdrowia są nakierowane na to, aby liczba takich przypadków do 2030 r. nie przekraczała 13 samobójstw na 100 tys. mieszkańców.

    WIĘCEJ NIŻEJ | Reklama na podst. ust. użytkownika.; Dzięki reklamie czytasz nas za darmo

    – Od 2024 r. w części samorządów zaczęli działać koordynatorzy ds. prewencji samobójstw, którzy zapewniają bardziej skoordynowaną, skuteczniejszą prewencję oraz reakcję na wypadki. Udzielają pomocy najbliższym, prowadzą działania edukacyjne, monitorują sytuację oraz udzielają konsultacji specjalistom – podkreśla Julijanas Gališanskis z resortu zdrowia.

    Specjaliści na całym święcie uczulają, że depresja to nie jest chwilowy zły nastrój, tylko poważne zaburzenie zdrowotne. Najczęstszymi objawami depresji są: obniżony nastrój, stałe odczuwanie smutku i przygnębienia, zaburzenia apetytu, utrata zainteresowania, zobojętnienie, brak wiary w siebie, problemy ze snem, poczucie bezsilności, bezsensu życia, myśli samobójcze, problemy z pamięcią i koncentracją.

    Czytaj więcej: Naukowcy o uzależnieniach i samobójstwach wśród młodzieży


    Artykuł opublikowany w wydaniu magazynowym „Kuriera Wileńskiego” Nr 4 (10) 25-31/01/2025

    Reklama na podst. ust. użytkownika.; Dzięki reklamie czytasz nas za darmo

    Afisze

    Więcej od autora

    Konferencja bezpieczeństwa w Monachium: relacje transatlantyckie się pogorszają

    „Jestem bardzo wdzięczny wszystkim europejskim politykom, którzy zabrali głos i potwierdzili wartości i zasady, których bronią” — ze wzruszeniem powiedział w minioną niedzielę, 16 lutego, Christoph Heusgen, przewodniczący konferencji. Słowa wiceprezydenta Konferencja, która odbyła się w Monachium w dniach 14-16 lutego,...

    50 milionów ofiar na całym świecie — handel ludźmi dotyczy też Litwy

    Na Litwie najczęściej ofiarami tego procederu są imigranci z byłego ZSRS. Z pierwszych ust… Oksana, lat 22, po zakończeniu szkoły wyjechała do Irlandii, gdzie wyszła za mąż. „Od pierwszych dni naszego małżeństwa mąż zabronił mi pracować, zaczął kontrolować, co i kiedy...

    Wydatki na obronę a lekcja z historii

    Ostatnio głośno jest o zwiększeniu wydatków na obronę do 5–6 proc. PKB. Informacje dotyczące ewentualnej decyzji w tej sprawie są sprzeczne. Na ostatnim posiedzeniu Rady Obrony Państwa zaaprobowano pomysł zwiększenia wydatków na obronę w latach 2026–2030. Później premier Gintautas...

    Celem Stanisława Narutowicza były przyjazne relacje polsko-litewskie

    16 lutego 1918 r. Litewska Rada Państwowa, znana jest również pod nazwą Taryba, proklamowała niepodległość Litwy. „Litewska Rada Państwowa, będąc jedynym przedstawicielem narodu litewskiego, opierając się na prawie narodów do samostanowienia oraz opierając się na postanowieniach Wileńskiej konferencji z 18-23...