W 2008 roku Sejm RL przyjął poprawki do Ustawy o Samorządności Lokalnej Republiki Litewskiej, które zakładały powstanie nowej funkcji przy starostwach — sołtysów. Nie jest tajemnicą, że władza chce i powinna być bliżej mieszkańców. Zgodnie z zasadami demokratycznego państwa, każdy obywatel ma prawo do wyrażenia opinii i do tego, by ta opinia została wysłuchana i rozważona.
— Rola sołtysa jest niezmiernie ważna, gdyż jako przedstawiciel władzy jest on najbliżej mieszkańców. Właśnie on jest ogniwem łączącym mieszkańców i samorządy, i może najszybciej reagować na powstające problemy, pomagając w ich rozwiązywaniu. Jego obowiązkiem jest nie tylko zdobycie zaufania ludzi, których reprezentuje, ale również aktywne działanie i jednoczenie wspólnoty lokalnej — mówi mer rejonu Zdzisław Palewicz.
W tym roku legitymacje sołtysów jako pierwsi otrzymali sołtysowie starostwa w Podborzu. Podczas pierwszego zebrania sołtysów 17 stycznia br. legitymacje nowo wybranym sołtysom wręczył mer rejonu. Wśród 10 wybranych siedmiu zostało na drugą kadencję, trzech zaś zaczęło pełnić funkcję po raz pierwszy.
Zgodnie z nową redakcją Ustawy o Samorządności Lokalnej sołtysowie mają być przedstawicielami interesów wspólnot lokalnych w starostwie, instytucjach samorządowych i państwowych, bez większych jednak uprawnień i na zasadzie pracy społecznej, czyli bez pobierania wynagrodzenia. Do obowiązków sołtysa należy nadzorowanie terytorium sołectwa, organizacja życia kulturalnego i imprez sportowych, zwoływanie zebrań, których celem jest rozważenie programu działań starostwa, rozliczenie starosty z działalności rocznej, omówienie innych ważnych dla mieszkańców kwestii. Decyzje zebrania wspólnoty lokalnej pod wodzą sołtysa mają charakter zalecenia.
Kandydatów do sprawowania funkcji sołtysa mogą zgłaszać mieszkańcy, organizacje pozarządowe, zespoły pracowników urzędów czy innych organizacji. Sołtys wybierany jest na 2 lata. Ma prawo otrzymywać informacje o działaniach starostwa, administracji samorządowej, projektach i decyzjach dotyczących jego sołectwa.
Obecnie wybory sołtysów na drugą kadencję trwają w gminie solecznickiej, butrymańskiej i turgielskiej. Sołtysowie są już wybrani w Białej Wace, Koleśnikach, Jaszunach, Podborzu, Dziewieniszkach, Dajnowie, Gierwiszkach, Poszkach i Kamionce. W starostwie ejszyskim pierwsza kadencja sołtysów skończy się dopiero jesienią bieżącego roku.
Beata Pietkiewicz