Premier Litwy, Saulius Skvernelis, odwiedził we wtorek 15 sierpnia Puńsk, gdzie spotkał się z mieszkającymi tam Litwinami i wziął udział w obchodach święta Matki Boskiej Zielnej.
– Myślę, że ta wizyta jest związana z okazaniem uwagi społeczności litewskiej mieszkającej za granicą. Chodziło o spotkanie ze społecznością litewską zamieszkującą w Polsce. Premier usłyszał opinie oraz oczekiwania Litwinów z Puńska, dowiedział się też o ich problemach. Mam nadzieję, że podobne spotkania odbędą się i w innych państwach sąsiednich. Myślę, premier chciał pokazać, iż losy Litwinów mieszkających za granicą są ważne dla polityków – powiedział Kurierowi Wileńskiemu Vytis Jurkonis, wykładowca, politolog Instytutu Stosunków Międzynarodowych oraz Nauk Politycznych Uniwersytetu Wileńskiego.
Jak zaznaczył, należy koniecznie usunąć zadrażnienia, które nagromadziły się przez tyle lat oraz aktywizować współpracę polityczną, kulturalną i gospodarczą.
– Litewskie partnerstwo strategiczne z Polską podupadło. Za czasów prezydenta Valdasa Adamkusa i prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej śp. Lecha Kaczyńskiego stosunki były o wiele lepsze. Oczywiście, chciałoby się, żeby wróciły. Politycy litewscy muszą wreszcie odrobić swoją pracę domową, dotyczy to pisowni w oryginale nazwisk w dokumencie. Na szczęście widzimy, że głosów „za” w sejmie w tej sprawie jest coraz więcej – podkreślił Vytis Jurkonis.
W czasie wizyty Saulius Skvernelis spotkał się z Witoldem Liszkowskim, wójtem Gminy Puńsk i Piotrem Alszko, starostą powiatu sejneńskiego. Szef litewskiego rządu podziękował lokalnym władzom za wspomaganie litewskiej wspólnoty.
„Wraz z władzami powiatu sejneńskiego dążymy do zachowania litewskich szkół. Dziękujemy lokalnym polskim władzom, staroście powiatu za dobrą wolę i chęć niesienia pomocy niedużej, ale lojalnej wspólnocie litewskiej w Polsce” – powiedział premier.
Pogratulował też mniejszości litewskiej w Polsce.
– Pozdrawiam wszystkich zebranych tutaj Litwinów mieszkających w Polsce. Jestem z was dumny – trwacie w litewskości i ją krzewicie, także język litewski, ale równolegle jesteście lojalnymi obywatelami Polski, przyczyniacie się do budowania dobrobytu Polski, umacnianiu tego państwa. Szczerze doceniamy wkład i pracę polskich Litwinów w pielęgnowaniu tożsamości litewskiej, w przedstawianiu i promowaniu Litwy poza jej granicami. Dziękuję za wieloletnią promocję litewskiej kultury i historii w Polsce, za utrzymywanie litewskiej mowy i tradycji – mówił Saulius Skvernelis, dodając że „(…) powinniśmy zrobić wszystko, by relacje litewsko-polskie były bardzo dobre. Do tego zobowiązuje nas wspólna historia, podobna mentalność, Kościół katolicki, nauka Jana Pawła II. Poszukujmy tego, co łączy, a nie dzieli”.
Podczas spotkania z przedstawicielami mniejszości litewskiej premier usłyszał o starych i nowych problemach. Wciąż brakuje pieniędzy na oświatę, podręczników litewskich, a nowa reforma spowoduje, że te, które są, staną się nieaktualne. Ma też zostać zmniejszona liczba godzin lekcyjnych geografii i historii Litwy. Premier obiecał pieniądze na budowę boiska sportowego przy szkole litewskiej „Żiburys ” w Sejnach.
– Relacje polsko-litewskie powoli się polepszają – oświadczył dalej premier. Zaznaczył, że jego rząd próbuje rozwiązać problemy, które negatywnie wpływają na relacje z Warszawą. „Potrzebujemy niełatwych decyzji, które nie były podejmowane przez dziesięciolecia. (…) Musimy zrobić tak, aby nasze relacje były na innym poziomie. Z napiętych stosunków korzysta tylko inne państwo, które graniczy z Polską i Litwą” – wyjaśnił Skvernelis.
Wyraził ponadto nadzieję, że litewski parlament nareszcie rozwiąże problem oryginalnej pisowni nazwisk. Osobiście jest za tym, aby Polakom na Litwie zezwolono zapisywać imię i nazwisko w oryginale na pierwszej stronie paszportu. Obecnie nad kilkoma projektami ustawy debatuje litewski sejm. „Nasze stanowisko – umieścić na pierwszej stronie paszportu trzy łacińskie litery (W, X, Q), które zagwarantują autentyczny zapis osobom, które zawarły związek małżeński z cudzoziemcami i przedstawicielom polskiej mniejszości. Jeśli myślimy o przyszłości geopolitycznej naszego kraju, to musimy przekroczyć nasze mity, dogmaty i kompleksy. Czy da się – zobaczymy” – stwierdził premier.
W trakcie spotkania z litewską społecznością w Puńsku Skvernelis zaznaczył, że Polska jest partnerem strategicznym w dziedzinie gospodarki, bezpieczeństwa energetycznego i obrony. Skvernelis wyraził zadowolenie, że udało się zakończyć spór pomiędzy kolejami litewskimi a Orlenem Lietuva.
Większość ekspertów jest jednak zdania, że relacje nie polepszą się, jeśli nie zostaną rozwiązane kwestie polskiej mniejszości na Litwie.