Więcej

    Kroże pamiętają o jezuicie. Sarbiewski przypomniany na Żmudzi

    Czytaj również...

    | Graf. domena publiczna

    Z powodu pandemii tę uroczystość przesunięto o kilka miesięcy. Albowiem już na wiosnę tego roku na budynku dawnego kolegium jezuickiego w Krożach zawisła polsko-litewska tablica upamiętniająca „sarmackiego Horacego”, Macieja Kazimierza Sarbiewskiego, który wykładał tutaj poetykę i retorykę.

    Tablicę zamontowano z inicjatywy dr. Jana Skłodowskiego, znanego na Żmudzi pasjonata historii Obojga Narodów, autora tworzonej przez lata monografii „Cmentarze na Żmudzi. Polskie ślady przeszłości obojga narodów”.

    Skłodowski jeździ na Żmudź i na Laudę od 30 lat, w 2016 r. był inicjatorem odsłonięcia tablicy upamiętniającej Henryka Sienkiewicza na kościele św. Agaty w sienkiewiczowskich Wodoktach, zaś dwa lata później – tablicy dwóch braci, Stanisława i Gabriela Narutowiczów, w Telszach. Oficjalna uroczystość, na której zgromadzili się Polacy, Litwini, mieszkańcy Kroż odbyła się w czwartek 28 października br.

    Wyjątkowe miejsce

    – Dzisiejsza uroczystość jest ważnym wydarzeniem dla Kroż. Projekt upamiętnienia Sarbiewskiego, czołowego poety europejskiego baroku, zwanego chrześcijańskim lub sarmackim Horacym, został zrealizowany. I to właśnie w tym miejscu, na ścianie dawnego kolegium jezuickiego, gdzie był on wykładowcą – powiedział w swoim przemówieniu dr Jan Skłodowski, dziękując za możliwość zawieszenia polsko-litewskiej tablicy Linie Mikalajūnaitė, dyrektorce centrum kultury im. M.K. Sarbiewskiego w Krożach, tymczasowemu merowi rejonu kielmskiego Egidijusowi Ūksasowi oraz doc. Mariusowi Norkusowi, artyście rzeźbiarzowi z Akademii Sztuk Pięknych w Telszach, który wykonał tablicę. Norkus był już wcześniej autorem podobnych instalancji.

    Na czwartkową uroczystość w Krożach przybyli także dyrektor Instytutu Polskiego w Wilnie dr Małgorzata Stefanowicz-Pecela, wicekonsul w ambasadzie RP Jolanta Wiśnioch oraz dr Mariusz Olbromski, polonista, filolog klasyczny, poeta, znawca języka łacińskiego i historii Rzeczypospolitej.

    Polska – Litwa – Świat

    Jak powiedziała „Kurierowi Wileńskiemu” dyrektor Instytutu Polskiego, „postać Macieja Kazimierza Sarbiewskiego jest bardzo ważna dla historii kultur polskiej i litewskiej. Sarmacki Horacy był intelektualistą światowego formatu, a jego należąca do kanonu literatury europejskiej twórczość jest wspólnym dziedzictwem naszych narodów. Warto więc pielęgnować pamięć o nim”.

    Dr Stefanowicz-Pecela wyraziła radość, że po dziedzińcu imienia Sarbiewskiego na Uniwersytecie Wileńskim pojawia się na Litwie kolejne miejsce związane z barokowym twórcą. – Kroże to wyjątkowe miejsce, a tutejsze kolegium odegrało istotną rolę w historii narodu litewskiego. Dwujęzyczna tablica będzie nam przypominać o tym wielkim człowieku, a może też zmotywuje do dalszego rozwoju intelektualnego i duchowego oraz pogłębiania współpracy kulturalnej Polaków i Litwinów – stwierdziła w rozmowie z „Kurierem Wileńskim” dyrektor IP.

    Czytaj więcej: Maturzyści zdawali egzamin z języka litewskiego, pojawił się Sarbiewski

    | Fot. Marius Norkus

    Wielki Europejczyk tamtych czasów

    Tablica została wykonana ze środków finansowych samorządu kielmeńskiego oraz Kancelarii Prezesa Rady Ministrów RP przy współpracy z Fundacją „Pomoc Polakom na Wschodzie”. Jak podkreślił dr Jan Skłodowski, została ona w równych częściach sfinansowana przez Litwinów i Polaków „na znak ich współpracy dla poszanowania wspólnego dziedzictwa kulturowego, można dodać – o wymiarze europejskim. Bo tworzonego i ugruntowanego przez Macieja Kazimierza Sarbiewskiego, wielkiego Europejczyka tamtego czasu”.

    Jak podkreśliła dyrektor Centrum Kultury im. Sarbiewskiego w Krożach Lina Makalajūnaitė, jej placówka kulturalna poprzez zawieszenie tablicy chce z kolei podkreślić, że w latach 1617–1619 Sarbiewski związany był z Krożami. Do dziś w miasteczku znajduje się ulica Sarbiewskiego.

    Historia tego barokowego poety jest niezmiernie ciekawa. Urodził się w 1595 r. w Sarbiewie koło Płońska na Mazowszu. Jako dwunastoletni młodzieniec rozpoczął naukę w kolegium jezuickim w Pułtusku, zaś w 1612 r. wstąpił do zakonu jezuitów w Wilnie. Na studia przeniósł się do Braniewa, jednak już w 1620 r. wrócił na Litwę, podejmując naukę w Akademii Wileńskiej.

    Diament chronicznie zapominany

    Z okazji zwycięstwa wojsk Rzeczypospolitej pod Chocimiem (400. rocznicę tego wydarzenia obchodzimy w tym roku w Polsce i na Litwie) napisał wiersz pochwalny na cześć hetmana Jana Karola Chodkiewicza. Po opuszczeniu Akademii Wileńskiej Sarbiewski wyjechał na studia do Rzymu, gdzie w 1623 r. otrzymał święcenia kapłańskie.

    Po powrocie na Litwę był m.in. profesorem teologii i retoryki na Akademii Wileńskiej, wykładał także poetykę i retorykę w kolegiach w Krożach i w Połocku, na kresach Wielkiego Księstwa Litewskiego. W Wilnie uzyskał doktorat z filozofii oraz teologii. W 1635 r. został kaznodzieją króla Władysława IV.

    WIĘCEJ NIŻEJ | Reklama na podst. ust. użytkownika.; Dzięki reklamie czytasz nas za darmo

    Był jednym z najwybitniejszych poetów naszego kontynentu w epoce baroku, tworzył w języku łacińskim. „Lyricorum libri” jego autorstwa wydawano kilkadziesiąt razy w całej Europie. Jeden z dziedzińców Uniwersytetu Wileńskiego nazwano już w wolnej Litwie imieniem Macieja Kazimierza Sarbiewskiego, taką samą nazwę nosi Centrum Kultury działające w Krożach, a także ulica w tym miasteczku. Postać Sarbiewskiego wymaga jednak przypominania zarówno w Polsce, jak i na Litwie.

    Czytaj więcej: Ferdynand Ruszczyc — to on zaproponował nazwę dziedzińca Sarbiewskiego

    Konferencja i koncert

    Po odsłonięciu tablicy organizatorzy uroczystości zaprosili na specjalną polsko-litewską konferencję, na której wystąpili goście z Polski (dr Jan Skłodowski i dr Mariusz Olbromski) oraz z Litwy. Doc. dr Genutė Kirkienė z Uniwersytetu Wileńskiego mówiła o historii hetmana Jana Karola Chodkiewicza i jego związkach z Krożami, z kolei dr Živilė Nedzinskaitė z Instytutu Literatury Litewskiej skupiła się na twórczości Sarbiewskiego. Nijolė Klingaitė-Dasevičienė z Biblioteki Uniwersytetu Wileńskiego przedstawiła informację o dziełach Sarbiewskiego znajdujących się w zbiorach litewskich. Prof. Rimvydas Laužikas zainteresował publiczność tematyką historii kulinarnej z XVII w.

    Po konferencji zabrzmiał koncert z udziałem sopranistki Aistė Pilibavičiūtė, flecistki Viktoriji Zabrodaitė oraz pianistki Nijolė Baranauskaitė. Dzień zakończył się obiadem w podziemiach kolegium jezuickiego i pożegnaniem uczestników wydarzenia.

    | Fot. Marius Norkus

    Tomasz Otocki

    WIĘCEJ NIŻEJ | Reklama na podst. ust. użytkownika.; Dzięki reklamie czytasz nas za darmo

    Artykuł opublikowany w wydaniu magazynowym „Kuriera Wileńskiego” nr 45(129) 06-12/11/2021

    Reklama na podst. ust. użytkownika.; Dzięki reklamie czytasz nas za darmo

    Afisze

    Więcej od autora

    Czerwone, niebieskie, żółte, a nawet czarne i złote 

    Bezpieczeństwo barwników syntetycznych jest kwestią kontrowersyjną. Wszystkie barwniki spożywcze mają indeks od E100 do E182, jednak nie wszystkie są jednakowo przyjazne dla człowieka. Przy czym skutki stosowania ich dla jednych ludzi mogą być w ogóle nieodczuwalne, ale dla niektórych,...

    Prezentacja książki „Tak teraz postępują uczciwi ludzie. Polacy z Wileńszczyzny ratujący Żydów”

    W wydarzeniu wzięła udział autorka książki, Ilona Lewandowska, Danutė Selčinskaja, kierowniczka projektu upamiętnienia ratujących Żydów Muzeum Historii Żydów im. Gaona Wileńskiego oraz przedstawiciele wydawcy, czyli Instytutu Polskiego w Wilnie. Wydarzenie rozpoczęło się od projekcji filmu „Świat Józefa”, który opowiada historię...

    Laurynas Kasčiūnas nowym ministrem obrony Litwy. Wśród priorytetów reforma poboru

    Prezydent ocenił kandydaturę Nominacja Kasčiūnasa została przedłożona prezydentowi przez premier Ingridę Šimonytė w zeszłym tygodniu, a głowa państwa powiedziała, że chce ocenić informacje dostarczone przez służby na temat kandydata.Arvydas Anušauskas, który do tej pory pełnił funkcję ministra, podał się do...

    Centrum Kultury Samorządu Rejonu Solecznickiego zaprasza na koncert chóru „Res Musica” z Gryfina

    Chór też zaśpiewa podczas nabożeństwa. Chór „Res Musica” w Gryfinie działa od 23 lat. Występował w kraju i za granicą. W swoim dorobku posiada złote, srebrne i brązowe dyplomy zdobyte na festiwalach i w konkursach chóralnych. Założycielem i pierwszym dyrygentem...