Biblioteka idąca z duchem czasu

Biblioteka dysponuje księgozbiorem liczącym ponad 400 tys. egzemplarzy. W 2024 r. zarejestrowanych w niej było blisko 14 tys. czytelników. W ubiegłym roku łącznie wypożyczono 328 604 książki, placówkę odwiedziło ponad 200 tys. osób.

Współczesna instytucja

Biblioteka Publiczna Okręgu Wileńskiego im. Adama Mickiewicza jest miejscem, w którym można oderwać się od codziennych obowiązków, jednocześnie spędzając czas w twórczy sposób.

– Aby korzystać ze zbiorów, nie wypożyczając książek do domu, nie jest konieczne posiadanie karty czytelnika. Część osób przychodzi poczytać prasę, część zwiedza wystawy, ktoś odrabia prace domowe albo pracuje w czytelni nad projektami w ramach studiów. Ludzie przychodzą też do Laboratorium Twórczego i uczą się tu programowania czy obsługi dronów. Oferujemy także możliwość bezpłatnego korzystania z komputerów i internetu. W Bibliotece Dziecięcej posiadamy odpowiednią przestrzeń dla raczkujących maluchów. Biblioteka jest przyjazna dla osób w różnym wieku i o różnych zainteresowaniach, jak też dla osób z niepełnosprawnością. Użytkownicy z wadą wzroku mogą np. korzystać z drukarki z alfabetem Braille’a. Rodziny wychowujące dzieci ze spektrum autyzmu zapraszamy do skorzystania z nowej usługi – wypożyczenia pomocy sensorycznych do domu – opowiada Donata Baniūnienė, starsza metodystka ds. komunikacji w bibliotece. Dodaje, że od 2022 r. odnotowuje się nieznaczny, ale systematyczny wzrost liczby czytelników.

Dla osób dorosłych odbywają się tu darmowe szkolenia z rozwoju umiejętności korzystania z informacji i mediów oraz kursy obsługi komputera.

Bogaty księgozbiór

W 2024 r. bibliotekę odwiedziło 204 910 osób. – Kolejne ponad 200 tys. osób stanowili wirtualni użytkownicy, którzy w sieciach społecznościowych oglądali transmisje z organizowanych przez bibliotekę przedsięwzięć lub szukali informacji na naszych stronach internetowych – zaznacza nasza rozmówczyni.

Biblioteka dysponuje księgozbiorem liczącym ponad 400 tys. egzemplarzy. Do podstawowych zbiorów należą książki i czasopisma. – Coraz bardziej więcej osób czyta w języku obcym, szczególnie popularne są książki w języku angielskim. Rośnie też zainteresowanie nie tylko literaturą piękną, lecz także publikacjami z zakresu psychologii popularnej czy zdrowego stylu życia. Oprócz książek i czasopism biblioteka posiada bogatą mediatekę. Wypożyczyć do domu można filmy, nagrania dźwiękowe, nuty, ostatnio bardzo popularne płyty winylowe, a także gry planszowe. Książki można zamówić bezpośrednio w bibliotece lub złożyć zamówienie przez internet i następnie odebrać zamówione egzemplarze w bibliotece lub w mieszczącym się na parterze książkomacie. Samoobsługowe książkomaty są dostępne codziennie 24 godziny na dobę – wyjaśnia Donata Baniūnienė.

Przestrzenie, w których chce się przebywać

Czytelnicy mogą też korzystać z kameralnej czytelni. Można tu przyjść i pracować z własnym komputerem albo po prostu odpocząć czy spotkać się z przyjaciółmi. Warto pamiętać, że korzystając z usług oferowanych przez bibliotekę, nie jest wymagane wyrobienie karty czytelnika. Karta jest potrzebna, by wypożyczyć książki lub inne zbiory do domu. Na parterze budynku są półki, na których każdy może zostawić niepotrzebną książkę lub zabrać tę, która go interesuje.

Co miesiąc czynne są nowe wystawy, odbywają się prezentacje książek, koncerty, projekcje filmowe, zajęcia edukacyjne, spotkania z ciekawymi ludźmi. Działa też kilka klubów zrzeszających osoby o różnych zainteresowaniach – m.in.: klub czytelników, klub filozoficzny, młodzieżowy klub języka angielskiego. Najnowszą organizacją, która niedawno powstała, jest klub kultury ukraińskiej.

To wyjątkowe miejsce, w którym znajdują się urządzenia inteligentne i dużo różnej techniki. – Można tu m.in. uczyć się podstaw programowania, sporządzić dobrej jakości nagranie dźwiękowe, tworzyć modele oraz drukować makiety w formacie 3D, bezpłatnie przekonwertować zdjęcia na format cyfrowy. Działa tu także Repair Cafe, popularne miejsce, dokąd ludzie przynoszą zepsuty sprzęt elektroniczny i uczą się go naprawiać. W budynku biblioteki jest też specjalne miejsce z wieszadłem DĖK‘ui, na którym można zostawić niepotrzebną, ale czystą i nadającą się do dalszego użytku odzież – opowiada rozmówczyni.

Współczesna biblioteka to nie tylko tradycyjne książki i czasopisma drukowane. Nieprzebrane zasoby informacyjne są zgromadzone w bazach danych. Dane te są dostępne online dla wszystkich czytelników.

Obchody jubileuszowe potrwają przez cały rok

Placówka dysponuje założonym przed ponad 60 laty funduszem zbiorów mickiewiczowskich. Zawiera on ponad 1000 wydań w językach: polskim, litewskim, rosyjskim, francuskim, niemieckim i in. Większość wydań stanowią utwory poety. W bibliotece są też dzieła sztuki nawiązujące do życia i twórczości Adama Mickiewicza. Na schodach mieści się rzeźba poety dłuta Romualdasa Kvinty.

Wkrótce startuje cykl koncertów „Transformacje poezji muzycznej 2025”. W okresie luty–kwiecień odbędzie się sześć darmowych koncertów, pierwszy już 5 lutego.

– W ramach obchodów każdego miesiąca organizujemy też darmowe wycieczki. Program zwiedzania obejmuje przedstawienie historii biblioteki i samego budynku. Opowiadamy też o ludziach, którzy dawniej tu mieszkali. Z uwagi na fakt, że w tym roku obchodzimy 75-lecie, wycieczki odbywają się 7. dnia każdego miesiąca o godz. 17 – informuje Donata Baniūnienė.

Na stronie internetowej Biblioteki Publicznej Okręgu Wileńskiego im. Adama Mickiewicza można znaleźć aktualne informacje o zaplanowanych uroczystościach, wystawach, koncertach i innych wydarzeniach jubileuszowych.

Dawny pałac hrabiów Tyszkiewiczów

Biblioteka mieści się w dawnym pałacu Józefa i Zofii Tyszkiewiczów przy ulicy Trockiej 10. Pierwsze wzmianki o kamienicy pochodzą z 1609 r. Wiadomo m.in., że w końcu XVIII w. budynek należał do generała Heronima Zenkowicza, w XIX w. był własnością hrabiostwa. Podczas wykopalisk archeologicznych w pomieszczeniach piwnicznych natrafiono na fragmenty XV-wiecznych gotyckich murów.

Budynek należał do Tyszkiewiczów do 1923 r. W czasach, kiedy tu mieszkali, ukształtował się zachowany do dzisiejszych dni wystrój – malowidła ścienne, elementy dekoru, piece. W 1923 r. pałac został sprzedany na rzecz Banku Handlowego w Wilnie. Bank zarządzał budynkiem do 1940 r. Podczas II wojny światowej budynek nie był zniszczony. Po wojnie mieściły się w nim różne urzędy.

W założonej w 1950 r. w Wilnie bibliotece na początku pracowało 16 osób. Placówka zajmowała skromny 20-metrowy pokój przy ulicy Rašytojų. Rok później bibliotekę przeniesiono do budynku przy ul. Trockiej 10. W 1951 r. w Wileńskiej Bibliotece Publicznej było zarejestrowanych 2 tys. 247 czytelników. W 1955 r., w ramach obchodów 100. rocznicy śmierci Adama Mickiewicza, placówce nadano imię polskiego poety.

Czytaj więcej: Ukraińska litera w wileńskich bibliotekach. Kącik dla uchodźców również w bibliotece im. Adama Mickiewicza

Artykuł opublikowany w wydaniu magazynowym „Kuriera Wileńskiego” Nr 5 (13) 01-07/02/2025