Daiva Razmuvienė, epidemiolog z Wydziału Zarządzania Chorobami Zakaźnymi Narodowego Centrum Zdrowia Publicznego, opowiada o aktualnej sytuacji epidemiologicznej na Litwie, obowiązujących zaleceniach i czwartym etapie szczepień.
Stopniowa poprawa sytuacji
„Zachorowalność oblicza się za okres siedmiu lub czternastu dni kalendarzowych. Są to najdokładniejsze liczby, na podstawie których wyprowadza się wskaźniki na 100 tysięcy ludności. Najnowsze szacunki pokazały, że w okresie 14 dni liczba zakażeń wynosiła mniej niż 400 przypadków na 100 tys. mieszkańców” — wyjaśnia statystyki infekcji epidemiolog.
W pierwszym i drugim roku pandemii krytyczna liczba hospitalizowanych pacjentów wynosiła 2500, obecnie liczba hospitalizowanych osób w kraju jest bliska stu. Jest to priorytetowy wskaźnik, za pomocą którego oceniana jest sytuacja epidemiologiczna w kraju.
„Z pewnością osiągaliśmy i przekraczaliśmy próg ponad 2000 hospitalizowanych osób, wtedy było znacznie większe oblężenie i napięcie w placówkach medycznych niż zwykle. Trzeba pamiętać, że chorują również lekarze, których może brakować wraz ze wzrostem liczby pacjentów, dlatego wskaźniki zachorowalności są dokładnie i konsekwentnie monitorowane” — mówi lekarz.
Według epidemiologa wskaźniki nadal pozostają niestabilne i stale się zmieniają, ale już od początku lata, nawet wraz z pojawieniem się nowych wariantów, sytuacja stopniowo się poprawia, więc patrząc na liczby, możemy nieśmiało mówić o tym, że koronawirus stopniowo zamienia się w wirusa sezonowego, takiego jak grypa.
„Wraz z nadejściem zimnej pory roku, kiedy wzrasta ryzyko zachorowania na grypę, nie obawiamy się już, ponieważ jesteśmy przyzwyczajeni i podejmujemy dobrze znane środki, aby temu zapobiec. Tym bardziej, że objawy grypy i koronawirusa są bardzo podobne i może je odróżnić tylko profesjonalista — medyk” — ocenia D. Razmuvienė.
Nie mieliśmy algorytmu, ale znaleźliśmy wyjście
„Koronawirus był nową niewiadomą, nowym czynnikiem sprawczym na świecie, który niespodziewanie zaskoczył i przestraszył wszystkich. Nie mieliśmy żadnych dokładnych, wiarygodnych informacji ani zaleceń dotyczących nowego wirusa SARS-CoV-2, który spowodował pandemię. Każdy kraj na świecie zachowywał się w możliwie najlepszy i najbezpieczniejszy sposób, biorąc pod uwagę sytuację we własnym kraju w tym czasie, aby chronić swoją ludność. Żaden kraj nie miał algorytmów do kontrolowania wirusa, ponieważ nie było doświadczenia, które mogłoby odpowiedzieć na wiele pytań i pomóc rozwiązać nową sytuację. Możemy się cieszyć, że udało nam się znaleźć sposoby, które pomogły ustabilizować sytuację” — dzieli się swoimi wspomnieniami z początku 2020 roku epidemiolog.
Wraz z pojawieniem się szczepień sytuacja się zmieniła. Według danych statystycznych obecnie ponad 70 proc. ludności Litwy zostało zaszczepionych, ponad 1,3 mln osób wyzdrowiało. Epidemiolog dodaje: „Niezależnie od pojawiających się mutacji wirusa, szczepionki, mimo że nie dają stuprocentowej ochrony, ale pozostawiają ślad w układzie odpornościowym w komórkach pamięci, które są w stanie powstrzymać rozprzestrzenianie się nowego wirusa w ludzkim ciele”.
Nie warto zapominać lekcji
Pod koniec wiosny 2022 r. stan wyjątkowy na Litwie został odwołany, a surowe wymagania, takie jak punkty testowe i szczepienia, obowiązkowa izolacja, testy w instytucjach edukacyjnych i inne ograniczenia, już nie obowiązują.
Epidemiolog jest zadowolona, że ludzie byli w stanie wykorzystać i śledzić informacje w aktach prawnych i zrozumieć decyzje kierowników operacyjnych.
„W szczytowym momencie pandemii pojawiły się niezliczone instrukcje, gdzie się zwrócić i jak zachowywać się na każdym kroku, a zmieniająca się sytuacja epidemiologiczna korygowała wymagania. Ludzie jakby byli prowadzeni za rękę, a teraz, gdy wszystkiego się nauczyli, nie muszą już czekać na decyzje rządu. Każda osoba powinna ocenić swoje czynniki ryzyka: wiek, stan zdrowia, jak również to, w jakie działania planuje się zaangażować, czy udział w wydarzeniu będzie dla niej bezpieczny. Co najważniejsze, przy pierwszych objawach musisz skontaktować się z lekarzem rodzinnym i nie zajmować się samoleczeniem” — wyjaśnia medyk.
W opinii D. Razmuvienė pozostałe zalecenia dotyczące stosowania niespecyficznych środków są bardzo „żywe”. Społeczeństwo na całym świecie przyzwyczaiło się do noszenia masek, trzymania dystansu, dezynfekcji rąk i wietrzenia wnętrz. Epidemiolog mówi, że po zniesieniu wymagań wielokrotnie widziała ludzi noszących maski, respiratory lub chcących zdezynfekować ręce w supermarketach, transporcie publicznym i innych miejscach. Podświadomie stało się to codziennym nawykiem.
„Przypomnijmy sobie czasy sprzed pandemii. W sezonach grypowych, w okresie epidemii również wprowadzano różne ograniczenia, ale zobaczenie osoby z maską było rzadkie, teraz — wręcz przeciwnie. Pandemia, oprócz negatywnych skutków, nauczyła nas prawidłowego mycia rąk, zachowywania dystansu, częstszego wietrzenia pomieszczeń i noszenia masek — to narzędzia, które można wykorzystać podczas ataku innych patogenów” — mówi medyk.
| Fot. archiwum SAM
Przeciwciała — wojownicy przeciwko wirusowi
Obecnie na Litwie krąży wariant omikronu, który rozpowszechnił się w lutym, z podwariantami BA1, BA4 i BA5, dla których opracowano dostosowaną szczepionkę.
„Szczepionki, które wcześniej otrzymaliśmy, zostały dostosowane do innych szczepów, takich jak alfa, beta i delta. Obecna szczepionka jest dostosowana do szczepu omikronu, ale w żadnym wypadku nie można zakładać, że poprzednie szczepionki są „zerowe”. Z każdej szczepionki w pamięci układu odpornościowego pozostaje „pieczęć”, która po spotkaniu z dzikim wirusem zaczyna wytwarzać przeciwciała — wojowników” — wyjaśnia D. Razmuvienė.
Mówi, że zdarzają się przypadki, gdy po wykonaniu badania krwi ludzie skarżą się na niski poziom przeciwciał, ale to nie jest tak.
„Organizm ludzki ma dwie odporności — we krwi (humoralna) i w komórkach (komórkowa). Niemożliwe jest przetestowanie odporności komórkowej u zwykłej osoby, ponieważ takie badania są złożone i są przeprowadzane w laboratoriach naukowych. O tym, że szczepionki są skuteczne, można się przekonać, patrząc na wskaźniki zachorowalności, które zostały „zamortyzowane” przez znaczną liczbę zaszczepionych osób” — zauważa specjalistka.
Szczepionka dostosowana dla szczepu omikron
Przez cały ten okres liczba przypadków i zakażeń falowała, ale epidemiolog mówi, że dziś wskaźniki są niskie i uważa, że wpływa na to duża liczba zaszczepionych i ozdrowieńców. Jak wynika z obserwacji sytuacji epidemiologicznej, na przełomie sierpnia i września zauważalny był niewielki wzrost, ale medyk zapewnia, że przypadki tak naprawdę nie przekroczyły 500 zachorowań.
Dostosowana szczepionka jest zalecana wszystkim mieszkańcom w wieku 18 lat i starszym, dla których przyszedł odpowiedni czas, aby otrzymać pierwszą lub drugą dawkę przypominającą szczepionki. Aby się zaszczepić lub skonsultować w sprawie szczepienia, należy się skontaktować z lekarzem rodzinnym.
Możliwe jest wybranie najwygodniejszego miejsca do szczepienia poprzez rejestrację online www.koronastop.lt. Po zalogowaniu się przez elektroniczną bramę rządową i wybraniu miasta, system rejestracji przedstawi listę instytucji, w których można wykonać szczepienia.
Mieszkańcy, którzy nie mają możliwości zarejestrowania się online, powinni skontaktować się bezpośrednio z placówką medyczną, w której chcą się zaszczepić. Należy jednak zauważyć, że nie wszystkie placówki medyczne przeprowadzają szczepienia przeciwko chorobie COVID-19. Skonsultować miejsce szczepienia mieszkańcy mogą w swojej placówce medycznej.
Szczegółowe informacje można znaleźć na stronie internetowej Ministerstwa Ochrony Zdrowia https://sam.lrv.lt/lt/naujienos/pasiskiepyti-nuo-covid-19-ligos-galima-ir-kitoje-gydymo-istaigoje-nei-esate-registruotas
Zam. 2542
