Szlachetny cel zaczęto realizować
Pomysł roztoczenia opieki nad miejscem spoczynku pedagogów oraz absolwentów słynnej szkoły na antokolskich Piaskach narodził się podczas jednego z tradycyjnych czerwcowych spotkań absolwentów tego gimnazjum. Dokładnie rok temu ten szlachetny cel zaczęto realizować. Wyprawy na wileńskie cmentarze odbyły się razem z uczniami i nauczycielami Gimnazjum Inżynieryjnego im. Joachima Lelewela, które jest spadkobiercą dawnej „Piątki”.
Stowarzyszenie „Odra-Niemen”
— Odwiedziliśmy stare cmentarze wileńskie, odnaleźliśmy ponad 60 miejsc spoczynku naszych nauczycieli i uczniów, z których około 10 mogił wymaga renowacji. To są groby, które nie mają opiekunów, toteż naszym udziałem jest zadbanie o nie. Tego więc lata, zawdzięczając sponsorowi, jakim jest Stowarzyszenie „Odra-Niemen”, odnowiono pięć nagrobków. Nie są to pomniki zabytkowe, raczej skromne mogiły, ale ich wartością są ludzie, którzy tu spoczywają, ludzie o wysokich wartościach duchowych. To ludzie, którzy dbali o zachowanie polskości na tych ziemiach, którzy odbudowywali zrujnowane wojną Wilno, walczyli o polską szkołę — opowiada „Kurierowi Wileńskiemu” Krystyna Adamowicz, prezes Towarzystwa Absolwentów „Zawsze wierni »Piątce«”.
Czytaj więcej: Wilnianie odnajdują kolejne miejsca pochówku wybitnych Polaków
Groby wybitnych nauczycieli
Renowacji potrzebowały groby wybitnych nauczycieli: Andrzeja Biegi, Bolesława Święcickiego, Marii Czekotowskiej i Heleny Tomaszewskiej.
— Pokłosiem naszych zwiadów, naszej pracy jest odrestaurowanie pięciu nagrobków wybitnych ludzi. Nagrobki te znajdowały się w opłakanym stanie. Dokładnie mówiąc, odnowiono dziewięć miejsc spoczynku wilnian — kontynuuje Krystyna Adamowicz.
Chodziło przede wszystkim o miejsce pochówku profesora Andrzeja Biegi. Skromny krzyż na cmentarzu Bernardyńskim i ledwo widoczny napis na tabliczce przypominał, że tu spoczywa nauczyciel niemieckiego i łaciny.
— Bardzo przeżywaliśmy też o stan nagrobka Marii Czekotowskiej, polonistki, absolwentki paryskiej Sorbony. W okresie międzywojennym wykładała język francuski w Gimnazjum im. Króla Zygmunta Augusta w Wilnie. Pomnikowi, który znajduje się na skarpie nad Wilenką, groziło zawalenie. Należało go umocnić, oczyścić litery, które nie były widoczne. Odnowione zostały nagrobki nie tylko naszych profesorów, ale też ich bliskich, którzy spoczywają razem z nimi — mówi Krystyna Adamowicz.
| Fot. archiwum wł. Towarzystwa Absolwentów „Zawsze wierni »Piątce«”
| Fot. archiwum wł. Towarzystwa Absolwentów „Zawsze wierni »Piątce«”
Cmentarz na Lipówce
Na prawosławnym cmentarzu na Lipówce odrestaurowane zostały trzy nagrobki: znakomitego matematyka Bolesława Święcickiego i jego żony Marii oraz wspaniałej nauczycielki języka angielskiego, Heleny Tomaszewskiej i jej męża.
— Profesor Święcicki niezwykłym szacunkiem darzył swych uczniów. Uczniowie pamiętają jego wprost fanatyczną skrupulatność w prowadzeniu lekcji matematyki. Na tablicy pisał różnymi kolorami kredy, żeby uczniowie lepiej zapamiętali bieg rozwiązywania zadań. Helenę Tomaszewską pamiętamy jako elegancką panią z żabotem, bardzo oddaną swojej pracy. Pochodziła z arystokratycznego rodu książąt bułgarskich, była absolwentką London University College. Spoczywa razem z mężem, Emanuelem Bończą-Tomaszewskim, wybitnym wileńskim doktorem, autorem wielu wynalazków w medycynie — opowiada pani Krystyna.
Wybitni wilnianie
Na prawosławnym cmentarzu spoczywają też legendarni nauczyciele: Zbigniew Rymarczyk, Bazyli Kowalewicz, Aleksander Surkow. Ich miejsca spoczynku są zadbane. Podobnie jest na Starej Rossie, gdzie spoczywają wybitni wilnianie: Władysław Korkuć, Olgierd Korzeniecki oraz legendarna polonistka Stanisława Pietraszkiewiczówna.
Na renowację czekają kolejne nagrobki
— Długo szukaliśmy grobu Konstantego Tyszkiewicza, nauczyciela języka rosyjskiego, miłośnika literatury, człowieka niezwykle oddanego swojej pracy. Myśleliśmy, że jest pochowany na cmentarzu prawosławnym, jednak okazało się, że spoczywa w kwaterze zasłużonych na cmentarzu Antokolskim. Właśnie on, nauczyciel polskiej szkoły, był pierwszym Zasłużonym Nauczycielem Litwy w okresie powojennym. Na przyszłą wiosnę planujemy renowację pomnika tego wybitnego rusycysty, wrażliwego nauczyciela — mówi autorka wielu publikacji poświęconych słynnej „Piątce”.
Pomniki na Rossie wymagają poważnych inwestycji
Renowacji wymagają dwa zabytkowe nagrobki na Rossie. To miejsca pochówku prof. Ludwika Kuczewskiego, nauczyciela chemii, ucznia Mendelejewa oraz pani Janiny Pieniążkowej, słynnej polonistki. Są to pomniki, które wymagają poważnych inwestycji.
Czytaj więcej: Ocalone fragmenty historii na wileńskiej Rossie
Pierwszy krok w szlachetnych poczynaniach
— Bardzo byśmy chcieli na przyszły rok dokończyć nasze zamiary odnowienia czterech zabytkowych grobów: Janiny Pieniążkowej, Ludwika Kuczewskiego, nauczycielki fizyki, Eugenii Januszkiewicz oraz biolog Bełły Biber. Czas leci nieubłaganie. Na szczęście, mamy swych następców — uczniów Gimnazjum im. Joachima Lelewela, które jest spadkobiercą legendarnej „Piątki”. Nasze pokolenie zrobiło pierwszy krok w ważnej, szlachetnej działalności — zaznacza Krystyna Adamowicz.
Rok jubileuszowy
Dla Towarzystwa Absolwentów „Zawsze wierni »Piątce«” ten jubileuszowy rok był szczególnie bogaty w wydarzenia. Od pierwszego spotkania w 2008 r., na które przybyło ponad 100 osób z różnych zakątków Wileńszczyzny oraz z Polski, Hiszpanii, Anglii, Stanów, minęło 15 lat.