W KP wprowadzono przepis o wynagrodzeniu za nadgodziny wykonywane w noc świąteczną.
— Za pracę w godzinach nadliczbowych w dniu wolnym od pracy, który nie jest ustalony zgodnie z rozkładem czasu pracy (zmianowym), lub za pracę w godzinach nadliczbowych w nocy, pracownikowi płaci się co najmniej dwukrotność wynagrodzenia, a za pracę w godzinach nadliczbowych w święto i/lub w noc świąteczną wynagrodzenie wypłaca się w wysokości 2,5—krotnego wynagrodzenia pracownika — mówi dla „Kuriera Wileńskiego” księgowa Janina Biesiekierska.
Zgoda — tylko pisemnie
„Ważny szczegół — w praktyce zdarzają się sytuacje, gdy pracodawca zleca pracę w godzinach nadliczbowych wyłącznie za ustną zgodą pracownika, co może później prowadzić do nieporozumień między stronami. Wówczas Kodeks Pracy dodatkowo stanowi, że zgoda pracownika na pracę w godzinach nadliczbowych nie może być podstawą do odstąpienia od umowy. Zgoda powinna być sporządzona w formie pisemnej” — tłumaczą prawnicy.
Trzy wyjątki
Pierwszym jest wykonywanie nieprzewidzianych prac niezbędnych dla społeczeństwa lub podejmowanie wysiłków w celu zapobiegania katastrofom, niebezpieczeństwom, wypadkom lub klęskom żywiołowym albo usuwania ich pilnych skutków.
Drugim — konieczność dokończenia pracy lub usunięcia awarii, co skutkowałoby przerwaniem pracy przez dużą liczbę pracowników lub spowodowałoby awarię materiałów, produktów lub sprzętu.
Trzecim — kiedy jest to przewidziane w umowie zbiorowej.
We wszystkich pozostałych przypadkach pracownicy mają prawo odmówić pracy w godzinach nadliczbowych.
Dotąd jak w „szarej strefie”
Te zmiany są ważne dla większej przejrzystości w stosunkach pracy i ochrony praw pracowniczych.
„Dotąd kwestia płatności za nadgodziny pozostawała w »szarej strefie«, a zgody pracowników na pracę w godzinach nadliczbowych nie zawsze były prawidłowo zbierane. Nowe wymogi pomogą zapobiec takim wypadkom i wzmocnią zaufanie między pracodawcami i pracownikami” — podkreślają prawnicy.
KP stanowi, że kierownikowi firmy nie płaci się za pracę w dniu wolnym od pracy, w święto, w nocy lub w godzinach nadliczbowych, a pracownicy kadry kierowniczej otrzymują jedynie stałą stawkę (a nie podwyżki, jak pracownicy etatowi). Jednakże liczba takich pracowników na stanowiskach kierowniczych w przedsiębiorstwie nie może przekraczać 20 proc. przeciętnej liczby pracowników zatrudnionych u pracodawcy.
Czytaj więcej: Tomilinas: „Kodeks Pracy na Litwie niekorzystny dla pracowników”
Praktyczne porady
Dla pracodawców:
• Przeanalizować wewnętrzne procesy związane z przydziałem nadgodzin i upewnić się, że zgoda pracowników jest zbierana w odpowiedni sposób.
• Planując pracę pracowników w okresie świątecznym, należy wziąć pod uwagę dodatkowe koszty finansowe związane ze wzrostem wynagrodzenia za nadgodziny.
Dla pracowników:
• Jeśli są pytania dotyczące rozliczeń za czas pracy, należy skontaktować się z działem kadr lub ze swoim bezpośrednim przełożonym i poprosić o harmonogramy czasu pracy i/lub kosztorys wypłat.
• Ma się prawo odmówić pracy w godzinach nadliczbowych, chyba że zachodzą wyjątkowe przypadki przewidziane w Kodeksie Pracy.
• Jeśli są jakiekolwiek wątpliwości co do stosowania nowych wymagań, należy skonsultować się ze specjalistami prawa pracy.