| Fot. Marian Paluszkiewicz
– Organizowanie takich wydarzeń nie jest łatwe w czasie pandemii, a już na pewno nie dla ludzi w naszym wieku. Pamięć o ofiarach zamordowanych w Ponarach jest dla nas jednak niezwykle ważna, dlatego robimy wszystko, co w naszej mocy, by te wydarzenia nie zostały zapomniane – mówi „Kurierowi Wileńskiemu” Maria Wieloch, prezes Stowarzyszenia Rodzina Ponarska i organizatorka Dni Ponarskich.
21 września do Wilna przyjadą członkowie Stowarzyszenia Rodzina Ponarska. Dni Ponarskie od lat odbywają się we wrześniu, gdyż, jak podkreśla prezeska stowarzyszenia, jego członkowie chcą być tu w dniu 23 września, w czasie obchodów Dnia Zagłady Żydów i uczcić pamięć ofiar żydowskich. – W tym roku również weźmiemy udział w tych uroczystościach – mówi Maria Wieloch.
W ubiegłym roku, ze względu na ograniczenia związane z pandemią, członkowie Rodziny Ponarskiej nie mogli przyjechać na Litwę, by uczcić ofiary zbrodni. – W naszym imieniu zrobił to pan Stanisław Pieszko, prezes Fundacji Samostanowienie. W tym roku również będzie nas mniej niż zwykle, gdyż wielu z członków stowarzyszenia nie pozwala na wyjazd stan zdrowia. Będzie nas ogółem 27 osób. Najstarszy członek naszej grupy ma 89 lat. Będą wśród nas trzy osoby, które są bezpośrednio związane z ofiarami, a także dawne mieszkanki Ponar. Przyjedzie również krewna Kazimierza Sakowicza – wyjaśnia organizatorka wydarzenia.
| Fot. Marian Paluszkiewicz
W czasie tegorocznych Dni Ponarskich uczestnicy wydarzenia złożą wieńce nie tylko w miejscach mordu, ale także w wielu innych, jak np. przy tablicy upamiętniającej prof. Kazimierza Pelczara.
We wtorek, 22 września, o godz. 17.00 w Domu Kultury Polskiej w Wilnie odbędzie się tradycyjna Konferencja Ponarska. Jej uczestnicy będą mogli obejrzeć film na temat zbrodni ponarskiej oraz wysłuchać referatów przedstawicieli Stowarzyszenia, Gdańskiego Oddziału IPN oraz Muzeum Żydowskiego im. Gaona Wileńskiego w Wilnie. Podoba konferencja odbędzie się również dwa dni później w Ejszyszkach.
Las ponarski to miejsce największej na Litwie zbrodni Holokaustu. Dokładna liczba ofiar pozostaje nieznana. Szacowano ją przez lata na około 100 tys. osób. Dr Monika Tomkiewicz, autorka wydanej przez Instytut Pamięci Narodowej monografii na temat zbrodni ponarskiej, ocenia natomiast, że liczba zamordowanych sięgnęła 80 tys. osób, w tym 72 tys. Żydów i 1,5–2 tys. Polaków. Zbrodni dokonał w latach 1941-1944 oddział specjalny utworzony i kierowany przez niemieckie SS, złożony w przeważającej części z litewskich ochotników. Według Heleny Pasierbskiej i prof. Piotra Niwińskiego w Lesie Ponarskim zginęło od 2 000 do 20 000 Polaków.
Program obchodów Dni Ponarskich 2021
21 września
10.00 Uczczenie ofiar zbrodni ponarskiej – złożenie kwiatów pod tablicą upamiętniającą prof. Kazimierza Pelczara na ul. Potockiej i na symbolicznym grobie Henryka Pilścia – harcerza i żołnierza AK. Odśpiewanie pieśni na grobie Stefanii Janiczak, matki Danuty Szyksznian, więźniarki NKWD na cmentarzu Bernardyńskim. Złożenie kwiatów pod popiersiem prof. Pelczara w Instytucie Raka. Złożenie kwiatów i zapalenie zniczy pod zlikwidowanym więzieniem na Łukiszkach i dawnym gmachu KGB. Zwiedzenie Muzeum Okupacji i Walk o Wolność Mieszkańców Litwy.
16.00 Wizyta we Franciszkańskim Centrum Kulturalnym i Duchowym w Wilnie.
22 września
9.30 Zwiedzanie Wilna z przewodnikiem.
17.00 Konferencja Ponarska w Domu Kultury Polskiej w Wilnie: 1. Film o Ponarach. 2.Wykład dr Marii Wieloch pt. „Historia Ponar widziana oczami dzieci i młodzieży tam mieszkających”. 3. Wykład Iwony Zygmuntowicz pt. „Nieznane życie Marii i Kazimierza Sakowiczów”. 4. Wykład Mantasa Sildnianasa (Wileńskie Państwowe Muzeum Żydowskie im. Gaona) pt. „Kazimierz Sakowicz i pytanie o lokalizację jego domu w Ponarach”. 5. Wykład Przemysława Namsotka (IPN Gdańsk) pt. „Nazwiska nieznanych Ofiar zbrodni ponarskiej odnalezione w zasobach Instytutu Pamięci Narodowej”.
23 września
10.30 Oddanie hołdu społeczności romskiej zamordowanej w Ponarach.
11.00 Uroczystości Ponarskie cz.I – udział w litewskich obchodach Dnia Pamięci o Holokauście
14.00 Uroczystości Ponarskie cz. lI- Uroczystości w Kwaterze Polskiej, msza święta
17.00 Zwiedzanie kaplicy i cmentarza w Ponarach Dolnych, Białej Wace i kościoła w Wojdatach.
24 września
10.00 Spotkanie w Hospicjum bł. ks. Michała Sopoćki
13.00 Spotkanie na cmentarzu w Ejszyszkach. Oddanie hołdu mieszkańcom, którzy w latach 1939-1959 zginęli, zostali wywiezieni lub zmuszeni do opuszczenia Ejszyszek i okolic, żołnierzom wyklętym, polskim ułanom poległym w 1919 roku w potyczce z bolszewikami.
14-00 Konferencja ponarska w Domu Polskim w Ejszyszkach: 1. Film o Ponarach, 2. Wykład dr Marii Wieloch pt. „Historia Ponar widziana oczami dzieci i młodzieży tam mieszkających”. 3. Wykład Iwony Zygmuntowicz pt. „Nieznane życie Marii i Kazimierza Sakowiczów”. 4. Wykład Przemysława Namsołka (IPN Gdańsk) pt. „Nazwiska nieznanych ofiar zbrodni ponarskiej odnalezione w zasobach Instytutu Pamięci Narodowej”, 5. Występ Zespołu Szkolnego „Kwiaty Polskie” z Ejszyszek. 6. Dyskusja
25 września
Godz. 9.00 Zułów – Złożenie kwiatów i zapalenie zniczy przed stelą i dębem Ponarskim oraz tablicą pamiątkową Marszałka Józefa Piłsudskiego, zwiedzanie kościoła i cmentarza w Powiewiórce.
Mejszagoła – zwiedzanie Muzeum ks. Obremskiego z tablicą poświęconą Duchowieństwu Wileńszczyzny – Ofiarom II wojny światowej.
Godz. 16.00 Spotkanie ze społecznością polską w Butrymańcach.
26 września
10.30 Msza święta, złożenie kwiatów pod tablicą poświęconą ks. Romanowi Świrkowskiemu
12.30 Zwiedzanie Wilna
