Minister przyznał, że podczas odkrycia schowka z insygniami grobowymi władców Litwy i Polski zostały naruszone procedury obowiązujące w takich okolicznościach.
Podobne sytuacje nie powinny się powtarzać
W celu wyjaśnienia wszystkich czynności z tym związanych w ubiegłym tygodniu w Ministerstwie Kultury odbyło się spotkanie z udziałem przedstawicieli odpowiedzialnych instytucji, obecnych podczas otwarcia schowka. Stwierdzono, że o wydarzeniu należycie nie poinformowano Departament Dziedzictwa Kulturowego, w wyniku czego przedstawiciele departamentu wbrew obowiązującym zasadom nie byli obecni podczas odnalezienia i otwarcia schowka ze skarbami. Zaistniałą sytuację omówili z ministrem Biritusem arcybiskup wileński Gintaras Grušas, dyrektorka Muzeum Dziedzictwa Kościelnego Rita Pauliukevičiūtė, dyrektor Departamentu Dziedzictwa Kulturowego Vidmantas Bezaras, dyrektor Muzeum Narodowego Pałacu Władców dr. Vydas Dolinskas oraz rzecznik archidiecezji wileńskiej ks. Mykolas Sotničenka.
„Muszą być rozwiane wszelkie wątpliwości rzucające cień na to nadzwyczajne wydarzenie oraz towarzyszący mu entuzjazm, a co najważniejsze podobne sytuacje nie powinny się nigdy powtórzyć” — stwierdził minister kultury.
Brak odpowiedniej współpracy
Archidiecezja wileńska, w gestii której znajduje się katedra wileńska, z żalem przyznała się do braku nawiązania odpowiedniej współpracy z Departamentem Dziedzictwa Kulturowego oraz do opóźnionego poinformowania tej instytucji o sensacyjnym odkryciu. Spotkało się ono z wielkim zainteresowaniem ze strony społeczności, naukowców i mediów. Na razie jednak brakuje konkretnej informacji.
„Aktów prawnych powinny przestrzegać wszystkie instytucje, zarówno muzea, instytucje zajmujące się dziedzictwem, jak też kościoły” — zapowiedział minister Birutis.
Technologie cyfrowe
Podczas spotkania uzgodniono także, że podziemia katedralne nadal stanowią interesujące źródło badań dla naukowców i historyków. Niewykluczone jest, że kryją jeszcze wiele skarbów. Minister podkreślił, że badania podziemi katedralnych powinny być nie prywatną, ale wyłącznie państwową inicjatywą. Jeden z państwowych projektów kulturowych przewiduje skanowanie przy użyciu technologii cyfrowych obiektów dziedzictwa. W ten sposób zostanie stworzony model 3D ważnych obiektów, takich jak katedra wileńska. Właśnie cyfrowy model paryskiej Notre Dame pozwolił na odbudowę zniszczonej podczas pożaru katedry.
Insygnia królewskie
16 grudnia 2024 r. w kryptach katedry wileńskiej odkryto skrytkę zawierającą królewskie insygnia grobowe, znalezione w 1931 r. i ukryte prawdopodobnie w 1939 r. w obawie przed zniszczeniami II wojny światowej. Skarb obejmuje regalia należące do polsko-litewskich władców. W skrytce znaleziono koronę Aleksandra Jagiellończyka (króla Polski i wielkiego księcia litewskiego), insygnia Elżbiety Habsburżanki, w tym koronę, medalion, pierścień, łańcuch i tablicę trumienną, a także regalia Barbary Radziwiłłówny: koronę, berło, jabłko królewskie, trzy pierścienie, łańcuch oraz dwie tabliczki trumienne.
Znalezisko obejmuje również przedmioty związane z kaplicą św. Kazimierza, takie jak sześć srebrnych tabliczek dekoracyjnych oraz liczne wota: pierścienie, kolczyki, krzyże i insygnia biskupie, w tym tabliczkę trumienną biskupa Benedykta Wojny, który zmarł w 1615 r.
Czytaj więcej: Historyczne odkrycie insygniów polsko-litewskich władców w Wilnie. Były schowane przed Niemcami i Rosjanami