— Wystawa przybliża historię wileńskich benedyktynek oraz klasztoru założonego w mieście przed 400 laty. Żeński zakon benedyktynek jest jednym z najstarszych, jego początki sięgają VI w. — opowiada Karolina Koroliova-Barkova, kuratorka wystawy.
Do Wilna przybyły z Nieświeża
Pierwsza, nieliczna wspólnota sióstr benedyktynek przybyła do Wilna w XVII w. z Nieświeża, obecnie miasta na Białorusi.
— Dzięki finansowemu wsparciu fundacji Feliksa Jana Paca już w XVIII w. klasztor benedyktynek stał się jednym z największych i najbogatszych zgromadzeń zakonnych Wielkiego Księstwa Litewskiego. Klasztor wzbogacał się także dzięki sumom posagowym, które wnosiły zakonnice, jak na przykład córki Feliksa Jana Paca, Anna i Magdalena. Były one m.in. bratanicami Michała Kazimierza Paca, hetmana wielkiego litewskiego, wojewody wileńskiego, fundatora kościoła św. Piotra i Pawła — mówi kuratorka wystawy.
Aspekty z życia zakonnic
Historia i dziedzictwo zakonu są nierozerwalnie związane z dziejami Wilna. O rozkwicie żeńskiego zakonu benedyktynek świadczy zespół klasztorny wraz z kościołem pw. św. Katarzyny — okazałym zabytkiem epoki baroku.
Zaprezentowane na wystawie eksponaty ukazują różne aspekty z życia wileńskich mniszek od momentu powstania zakonu poprzez jego rozkwit aż do upadku w XX w. Po raz pierwszy zbiorowo wyeksponowane zostały przywiezione z różnych zakątków Litwy naczynia liturgiczne, cenne druki, w większości po polsku, jak też stare fotografie odzwierciedlające wzniosłe i codzienne chwile z życia sióstr zakonnych. Zaprezentowane są m.in. wyjątkowy zestaw 12 relikwiarzy, ręcznie robionych przez zakonnice oraz XVII-wieczny portret i pastorał przełożonej klasztoru Konstancji Tyzenhauz.
Obrazy wileńskiego artysty
W eskpozycji znalazło się też 9 z 12 zachowanych obrazów Szymona Czechowicza, które artysta namalował specjalnie dla kościoła św. Katarzyny. Dzieła Czechowicza oraz jego uczniów zdobiły wszystkie ołtarze prezbiterium świątyni.
Podczas II wojny światowej i po jej zakończeniu kościół i klasztor zostały spustoszone, zaś siostry benedyktynki zmuszone zostały do ucieczki do Polski. Opuszczając w 1945 r. Wilno, wywiozły część kolekcji, jednak niektóre obrazy zostały.
Wiele uwagi kuratorzy wystawy poświęcili założycielom zakonu, św. Benedyktowi oraz św. Scholastyce. Niektóre eksponaty wypożyczyły siostry benedyktynki, które powróciły do Wilna, ale nie mogły zamieszkać w historycznym, należącym kiedyś do klasztoru budynku przy kościele św. Katarzyny.
Podczas wojny ratowały ludzi
„W latach międzywojennych w klasztorze przebywały 23 siostry, 2 nowicjuszki, 4 postulantki. Benedyktynki w Wilnie prowadziły gimnazjum dla 130 uczennic, pracowały w internacie i w szkole powszechnej. W czasie okupacji niemieckiej siostra Maria Mikulska ukrywała w klasztorze Żydów, m. in. uratowała życie znanemu później światowej sławy malarzowi Samuelowi Bakowi (ur. 1933), który jako dziecko został wyniesiony w worku z getta przy ulicy Subocz i ukrywał się z matką w klasztorze do 12 lipca 1944 roku” — pisał Michał Jackiewicz, autor wielu publikacji o tematyce wileńskiej.
Darmowe wycieczki
Z okazji otwarcia wystawy odbędą się wycieczki, na które można się zarejestrować: dzwoniąc na nr tel. +370 5 2697800 lub elektronicznie na adres: edukacija@bpmuziejus.lt. 8 stycznia zwiedzanie rozpocznie się o godz. 18:30, 11 stycznia o godz. 15:30.
Wystawa w Muzeum Dziedzictwa Kościelnego będzie czynna do 23 kwietnia.
Czytaj więcej: Obrazy Szymona Czechowicza wróciły do kościoła św. Katarzyny