Oczy Europy skupiły się na Bałkanach Zachodnich. We wtorek w Słowenii odbył się nieformalny szczyt Rady Europejskiej. Jego tematem była m.in. sytuacja w Afganistanie oraz koncepcja autonomii strategicznej Unii Europejskiej. W posiedzeniu wziął również prezydent Litwy Gitanas Nausėda, aby omówić rolę UE na świecie. Z kolei we środę odbył się wcześniej zaplanowany szczyt UE–Bałkany Zachodnie. Prezydent Litwy opowiedział się za rozpoczęciem negocjacji z Albanią i Macedonią Północną ws. rozszerzenia Wspólnoty. Opinie państw członkowskich co do rozszerzenia są podzielone.

| Fot. ELTA, Robertas Dačkus
Podczas kolacji roboczej europejscy przywódcy dyskutowali na temat roli UE na arenie międzynarodowej. Skupili się oni na sytuacji w Afganistanie, pakcie wojskowo-technologicznym z USA, Wielką Brytanią i Australią (AUKUS) oraz na relacjach z Chinami. Z racji, że było to posiedzenie nieformalne, poruszone były także inne tematy.
Polityka migracyjna i azylowa UE
Prezydent Litwy Gitanas Nausėda zwrócił uwagę europejskich przywódców na konieczność przygotowania się UE do różnych scenariuszy i zadbania o to, by unijna polityka migracyjna, azylowa i ochrony granic nie stała się narzędziem manipulacji dla niedemokratycznych reżimów.
„Obecna sytuacja geopolityczna, a w szczególności hybrydowy atak na UE przeprowadzany od pewnego czasu przez białoruski reżim, zakłada konieczność zmiany unijnego prawodawstwa, tak abyśmy mogli skutecznie reagować na takie ataki w przyszłości” — mówił prezydent.
Czytaj więcej: Nausėda odrzuca możliwość rozmów z Białorusią nt. imigrantów. „Reżim stosuje świadome narzędzia”
Dialog UE-Chiny
Przywódcy europejscy rozmawiali także o stosunkach z Chinami. Prezydent Litwy podkreślił, że Unia Europejska powinna mówić jednym głosem.
„Aktywna rola UE w sąsiedztwie, zarówno na wschodzie, jak i na południu, jest kluczowym czynnikiem bezpieczeństwa i stabilności w regionie”
„W kontekście kompleksowych relacji z Chinami w formacie 27+1 byłby najwłaściwszy dla rozwoju dialogu UE-Chiny” – powiedział prezydent. W lipcu Nausėda zwrócił się do przewodniczącego Rady UE Charlesa Michela i słoweńskiej prezydencji Rady UE z propozycją uczynienia tego przepisu głównym elementem relacji UE z Chinami.
Czytaj więcej: Kraje świata wzywają Chiny do zaprzestania prześladowań wobec Ujgurów
Strategiczny partner — USA
Na pierwszej sesji nieformalnego spotkania omówiono stosunki UE z USA. Według prezydenta Litwy, Stany Zjednoczone są głównym strategicznym i niezastąpionym partnerem UE.
Mówił o bloku demokratycznym, który stoi przed wyzwaniami geopolitycznymi, gospodarczymi i technologicznymi. Jak twierdził, wzmacniają się w ten sposób więzi transatlantyckie we wszystkich obszarach — od bezpieczeństwa po handel, od standardów globalnych po przeciwdziałanie zmianom klimatu.
Rola UE w regionie
Nausėda zaznaczył też, że Litwa opowiada się za rozszerzeniem UE i wspiera kraje europejskie, które wyznają wartości demokratyczne i spełniają tzw. kryteria kopenhaskie. Według prezydenta tylko działając wspólnie możemy wytrzymać polityczną i gospodarczą presję krajów niedemokratycznych. Chodzi m.in. o walkę z pandemią, przeciwdziałanie zmianom klimatycznym i ożywienie gospodarcze.
„Aktywna rola UE w sąsiedztwie, zarówno na wschodzie, jak i na południu, jest kluczowym czynnikiem bezpieczeństwa i stabilności w regionie” — powiedział.
„Dzisiaj UE potwierdziła swoje zobowiązanie do zwiększenia wsparcia dla politycznej, gospodarczej i społecznej transformacji Bałkanów Zachodnich. Musimy kontynuować proces rozszerzenia UE i rozpocząć negocjacje z Albanią i Macedonią Północną. Musimy także zaangażować kraje Bałkanów Zachodnich w realizację polityki sektorowej UE” – powiedział prezydent.
Szczyt UE–Bałkany Zachodnie
Jak podkreślił przewodniczący Rady Europejskiej Charles Michel, szczyt UE-Bałkany Zachodnie „jest idealną okazją, by przypomnieć o strategicznym znaczeniu Bałkanów Zachodnich dla Unii. Omówić nasze zaangażowanie względem tego regionu”.
Unijni dyplomaci informują, że państwa UE są podzielone na dwa prawie równe obozy, jeśli chodzi o ideę rozszerzenia Wspólnoty o ten region. Między innymi z tego powodu długo trwały negocjacje w sprawie konkretnych zapisów deklaracji końcowej szczytu. Ostatecznie kraje osiągnęły w tej sprawie kompromis w poniedziałek po południu.
Na środę oceniono postępy poczynione przez kraje Bałkanów Zachodnich we wdrażaniu politycznych i gospodarczych reform integracji europejskiej, bezpieczeństwa i stabilności w regionie.
Czytaj więcej: Mija 17. rocznica wstąpienia Litwy do Unii Europejskiej
Na podst.: PAP, LRP, UE, własne