Strona głównaHistoria
Kategoria: Historia
Kapitan „Kirkor”. Zygmunt Kearney (1908–1948) Cz.2
W tym samym czasie aresztowany Stanisław Kuźma „Zani” podawał czekistom podobny rysopis swojego dowódcy: „»Kirkor«, około 40–42 lata, średniego wzrostu, szatyn, z siwizną, nosi...
Historia, którą warto poznać. Śmierć Bolesława Kołyszki
Plac Łukiski w Wilnie. 9 czerwca 1863 roku. Pośrodku placu od ponad miesiąca króluje szubienica, która złowieszczo rzuca cień na otoczenie. Pod szubienicą stoi...
Historyk: „Polityczna mapa Europy została nakreślona po I wojnie światowej”
28 lipca Austro-Węgry wypowiedziały wojnę Serbii. Działania władz w Wiedniu spowodowały efekt domina. W ciągu kilku dni najpotężniejsze państwa ówczesnej Europy wypowiedziały sobie nawzajem...
Powołanie i działalność Wileńskiego Okręgu ZWZ–AK do lipca 1944 roku
Obaj bandyci wprowadzili okupacyjne reżymy na terytorium II RP, a NKWD i Gestapo rozpoczęły akcje niszczenia Narodu Polskiego. IV rozbiór Polski stał się faktem...
Wileńskie elementy w Powstaniu Warszawskim
Powstanie Warszawskie było jednym z najważniejszych wydarzeń II wojny światowej, które odbyły się na terenie okupowanej Polski. Powstanie trwało 63 dni i zakończyło się...
Kapitan „Kirkor”. Zygmunt Kearney (1908–1948) cz.1
Wnuk, oficer piechoty WP, w brygadzie „Szczerbca” służył w zwiadzie konnym. Aresztowany przez czekistów zmarł z wycieńczenia w łagrze. Swój pseudonim konspiracyjny i partyzancki...
Akcja „Ostra Brama”. Stan wiedzy i postulaty badawcze
Istotny postęp przyniosły późniejsze publikacje z lat dziewięćdziesiątych XX w., w tym monografia autorstwa Jarosława Wołkonowskiego Okręg Wileński Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej...
Okręg Wileński Armii Krajowej 1944–1948
KW -
17 lipca 1944 r. sowieci rozpoczęli „likwidację białopolskiego zgrupowania”. Z zastawionego kotła wydostali się nieliczni. Wielu z zatrzymanych w efekcie trafiło do tzw. „obozów internowania”...
Historia Rzeczypospolitej Pawłowskiej opowiadana w byłej lodowni
Na mapie zabytków przywracanych do życia w rejonie solecznickim pojawił się kolejny obiekt. Dawna lodownia, znajdująca się na terenie XVIII-wiecznej Rzeczypospolitej Pawłowskiej, po renowacji...
80. rocznica tragedii Glinciszek i Dubinek
— Tragedia w Glinciszkach to temat trudny, jak wszystkie inne tematy, które wiążą się z II wojną światową. Trudny nie tylko dla potomków ofiar,...
Litwa odnalazła miejsce pochówku Rudzińskiej-Arcimowicz, pionierki litewskiej egiptologii
Docent Maria Rudzińska-Arcimowicz była jedyną kobietą w katedrze historii powszechnej Wydziału Nauk Humanitarnych Uniwersytetu Witolda Wielkiego w Kownie. Swoją fascynację starożytnym Egiptem starała się...
Jak odsłaniano pomnik Ludwika Narbutta w Dubiczach
Był legendą już za życia. Obdarzony niesamowitą charyzmą i talentem dowódczym miesiącami dawał się we znaki carskim wojskom. Jego śmierć była skutkiem zdrady. Przeszło...
Michał Kazimierz Pac — wyzwoliciel Wilna
Nazwisko przedstawiciela wpływowego rodu magnackiego kojarzone jest przede wszystkim z kościołem św. św. Piotra i Pawła na wileńskim Antokolu.— Pac pomimo tego, że był...
Starzyński – prezydent niezłomny
Jarosław Tomczyk: Z czego zrodziła się u Pana niewątpliwa fascynacja Stefanem Starzyńskim?Grzegorz Piątek: Jestem warszawiakiem, a z wykształcenia architektem. W Warszawie zaś Starzyński jest...
Burzliwe losy wileńskiej katedry
— Taka decyzja ówczesnych władz w pewnym sensie uratowała katedrę przed dewastacją. W tym samym okresie inne wileńskie kościoły zamieniano na magazyny czy pracownie,...
Pałace wileńskie: dawna siedziba biskupów w malowniczych Werkach
— Pomimo że budynek pałacowy od kilku lat jest nieczynny, Werki odwiedza sporo turystów. Czeka tu na nich wiele atrakcji — mówi Jolanta Radžiūnienė,...
Przed 15 laty odtworzono Celę Konrada
Do grecko-katolickiej cerkwi Świętej Trójcy oraz dawnego klasztoru (ul. Aušros Vartų 7A) prowadzi falista brama klasztoru bazylianów. Jeden z najpiękniejszych zabytków wileńskiego baroku był...
Pałace wileńskie: siedziba książąt Ogińskich
Inicjatorem budowy klasycystycznego pałacu był książę Ignacy Ogiński (1698–1775). Autorem projektu prawdopodobnie był Tomasz Rusell. Architekt ten zaprojektował m.in. barokowy kościół w Szumsku.Przebudował dawny...
Z końcem kolektywizacji Litwy przyszedł głód. Mija 77 lat od uchwały KC KPZS
KW -
Ten los dotknął także wielu Polaków na Wileńszczyźnie, którzy byli szczególnie na kolektywizację oporni. Sowieci jednak opór bezwzględnie złamali. Według dzisiejszych szacunków na Sybir...
80. rocznica bitwy o Monte Cassino: „Po tych makach” szedł też żołnierz wileński
Bitwa o Monte Cassino, na Zachodzie nazywana Bitwą o Rzym, odbyła się w I poł. 1944 r. Przez historyków jest uznawana za jedną z...
Pałace wileńskie: antokolska rezydencja wybitnego przedsiębiorcy i oświatowca
Na początku ulicy Antokloskiej pod nr 2 znajduje się budynek przypominający pałac. Jest to zabytek architektury historyzmu. Obecnie mieści się tu Ambasada Wielkiej Brytanii.„Budowlę wzniósł...
Temida podziemnego Wilna cz.2
W mieście ostateczna decyzja o wykonaniu kary śmierci na skazanym przez Wojskowy Sąd Specjalny należała do komendanta okręgu. Natomiast wyroki ferowane przez sądy polowe...
Pałac w Tuskulanach do dziś skrywa wiele tajemnic [Z GALERIĄ]
Już w XVI w. król Zygmunt August zbudował tu dwór. Z czasem posiadłość na przedmieściach Wilna straciła status rezydencji królewskiej, a dobra przechodziły z...
Świadoma polityka niszczenia zabytków w powojennym Wilnie
Usuwanie gruzów z miasta trwało po zakończeniu wojny prawie dwa lata — do 1947 r.— Działania wojenne w Wilnie w lipcu 1944 r. spowodowały...
Temida podziemnego Wilna cz.1
W czasie okupacji Polski komendant okręgu Armii Krajowej pełnił na swoim terenie (zazwyczaj województwie) nie tylko najwyższą władzę wojskowa, ale w zakresie wymiaru sprawiedliwości...
30-lecie traktatu polsko-litewskiego. Debata była burzliwa: „lepiej rękę uciąć”, ale i „wybierzmy Europę”
Traktat o przyjaznych stosunkach i dobrosąsiedzkiej współpracy podpisano 26 kwietnia 1994 roku w Wilnie, czyli 30 lat temu. Do dziś bywa przywoływany, szczególnie ze...
Pałace wileńskie: dworki szlacheckie i siedziby magnackie na brzegu Wilii
„Cały ten świat Antokola już nie istnieje. Wojna, a potem powojenne budownictwo zniszczyły bezpowrotnie tak miłe sercu ciche domki wśród sadów i ogrodów. Wielopiętrowe...
Historyk Raila: „Powstanie kościuszkowskie zachowało honor narodowy i ciągłość historyczną”
W tym roku mija 230. rocznica insurekcji kościuszkowskiej, która była ostatnią próbą ratowania wspólnego państwa polsko-litewskiego. 24 marca 1794 r. w Krakowie został ogłoszony...
Pałace wileńskie: dawna rezydencja ekscentrycznego miłośnika sztuki
W 1778 r. wilnianin Wojnicki nabył tu murowany dom, który stał na posesji karmelitów. Na miejscu tego domu w 1839 r. Karol Gregutowicz zbudował...
„Orkiestra rżnęła marsza…”
W okresie międzywojennym w pułkach piechoty etatowe orkiestry istniały w organizacji pokojowej i wojennej łącznie z wozami taborowymi do wożenia instrumentów na front. W...
Likwidacja szkół parafialnych w 1863 r. jako element rusyfikacji na Litwie
22 stycznia 1863 r. w Królestwie Polskim wybucha powstanie, które w polskiej historiografii wejdzie pod nazwą powstania styczniowego, a w litewskiej — powstania 1863...
Pałace wileńskie: rezydencja „bojownika, który pracę swą niósł najuboższym”
Od 1885 r. Józef Montwiłł był dyrektorem Banku Ziemskiego w Wilnie, zasłynął jako filantrop — organizował m.in. bezpłatne obiady dla ubogich i szkoły rzemieślnicze....
445 lat Uniwersytetu Wileńskiego. Ważna data dla jednej z najstarszych uczelni
1 kwietnia 1579 r. król Polski i wielki książę litewski Stefan Batory wydał list przywilejowy w celu otwarcia Akademii Wileńskiej, a 30 października papież...
Pałace wileńskie: zmienne losy niszczyły kolejne pałace Radziwiłłów
W dawnym pałacu czynne muzeumW budynku pod nr 41 mieścił się dawniej pałac Radziwiłłów. Źródła historyczne podają, że w końcu XVI w. stały tu...
Kościuszko – bohater wciąż potrzebny!
Podejście nie jest długie, szczyt kopca wznosi się na wysokości nieco ponad 35,5 m, ale zbocza nachylone są pod sporym kątem, w okolicach 50...
Motocykliści „Szczerbca”
Kpt. Stanisław Truszkowski „Sztremer” swoje wrażenia z odprawy dowódców Okręgu Wileńskiego i Nowogródzkiego AK zorganizowanej we wsi Hermaniszki k. Werenowa w okolicach Grodna zawarł...
„Niezrównany spiskowiec” Konstanty Kalinowski
Konstanty Kalinowski po studiach prawniczych w Petersburgu rozpoczął działalność rewolucyjną na Grodnieńszczyźnie.— Przebrany za kupca wędrownego lub włóczęgę wędrował po wsiach, agitując chłopów do...
Pałace wileńskie: Z byłym sztabem Samoobrony Wileńskiej związany zasłużony artysta
— Od XVI w. zaułek Bernardyński był częścią traktu, łączącego kompleks zamkowy z bramą Bernardynów, umieszczoną w murach obronnych miasta. Niemal wszystkie budynki przy...
Wierna służba ojczyźnie Wandy Pełczyńskiej
Wanda Pełczyńska (1894–1976) z d. Filipkowska urodziła się w Puerto Rico. Tam przez krótki czas mieszkała jej rodzina. Pochodziła z patriotycznego domu. Ojciec Józef –...
Śmierć św. Brunona: krok ku cywilizacji
Powstałe w opactwie kwedlinburskim, w latach 1008–1030, Roczniki Kwedlinburskie posiadają taką wzmiankę: „Święty Brunon, drugiego imienia Bonifacy, arcybiskup i mnich w 11 roku swego wyświęcenia...
