Strona głównaHistoria
Kategoria: Historia
Ochotnicy saksońscy uratowali Litwę przed bolszewikami
Relacje Litwy z Niemcami w czasie I wojny światowej i tuż po niej były skomplikowane. Niemniej to dzięki pomocy niemieckiej Litwie udało się zachować...
Pałac u podnóża Góry Giedymina
Pałac u podnóża Góry Giedymina przez wieki pełnił funkcję rezydencji wielkiego księcia litewskiego. Wraz z innymi budynkami Zamku Dolnego w drugiej połowie XIV w....
Zamek na wyspie główną atrakcją Trok
Po zakończeniu sezonu turystycznego, zamek, w którym mieści się Muzeum Historyczne, jest otwarty dla zwiedzających. Troki słyną z jedynego w Europie Wschodniej gotyckiego zamku...
Cichociemni – legenda polskich sił zbrojnych
W nocy z 26 na 27 grudnia 1944 r. odbył się ostatni zrzut cichociemnych. Stanowili elitę polskiego wojska. Dodatkowo byli świetnie wyszkoleni w bazach...
30 lat temu rozpad ZSRR otworzył Litwie drzwi do Europy
Związek Radziecki istniał od 30 grudnia 1922 r. do 25 grudnia 1991 r. Politolog Vytis Jurkonis, wykładowca w Instytucie Stosunków Międzynarodowych oraz Nauk Politycznych Uniwersytetu...
O Wilii i obyczajach bożonarodzeniowych w dawnej Litwie
KW -
W XIX w. w wyniku przemian społecznych mieliśmy: arystokrację, ziemiaństwo, burżuazję, drobnomieszczaństwo, inteligentów, robotników fabrycznych, rolników. A czym i jak suto był zastawiony świąteczny...
O trudnej historii w popularnej formie. „Podziemie łączy / Pogrindis jungia”
KW -
Już 15 grudnia na Uniwersytecie Wileńskim odbędzie się prezentacja komiksu-albumu historycznego pt. „Podziemie łączy / Pogrindis jungia”, będącego owocem pracy trojga autorów: scenarzystów z Wilna Ilony Lewandowskiej i Tomasza Bożerockiego oraz rysownika z Polski Tomasza Bereźnickiego.
110. urodziny „Szczerbca”
8 grudnia 1911 r. w Laskówce na Podkarpaciu przyszedł na świat Gracjan Klaudiusz Fróg, na Wileńszczyźnie znany jako „Szczerbiec”, dowódca 3 Wileńskiej Brygady AK....
Zułów i Powiewiórka w kolejną rocznicę urodzin Marszałka
5 grudnia 1867 r. w majątku Zułów urodził się Józef Klemens Piłsudski. Choć po dawnym zułowskim dworze nie pozostało niemal śladów, miejsca związane z...
Fara Witoldowa. 60 lat później
Data 29 listopada kojarzy się każdemu świadomemu Polakowi wyłącznie z jedną rocznicą – wybuchem powstania listopadowego w 1830 r. Tymczasem 29 listopada 1961 r.,...
Światowe gwiazdy z Tatarów litewskich. Branson, Sulkiewicz, Sienkiewicz
Niewielu zdaje sobie sprawę, ile znanych osób na świecie wywodzi się od Tatarów litewskich. Wystarczy przypomnieć aktora Charlesa Bronsona, generała Macieja Sulkiewicza czy pisarza i noblistę Henryka Sienkiewicza.
Dzień zwycięstwa i upadku Stanisława Augusta Poniatowskiego
25 listopada to był najważniejszy dzień w życiu Stanisława Augusta Poniatowskiego. To dzień największego sukcesu, kiedy w 1764 r. został koronowany w Warszawie, oraz...
„Polski Disney” w Wilnie. Wystawa „Władysław Starewicz — pionier światowej animacji”
KW -
26 listopada w wileńskiej galerii „Arka” zostanie otwarta wystawa multimedialna „Władysław Starewicz - pionier światowej animacji”, przygotowana przez Centrum Sztuki Współczesnej „Znaki Czasu" w Toruniu. Dopełnieniem projektu będzie druga wystawa w galerii „Meno parkas” w Kownie w ramach Europejskiej Stolicy Kultury 2022. Partnerem projektu jest Instytut Polski w Wilnie.
Jakub Szynkiewicz, pierwszy wielki mufti Litwy i Polski
Na tablicy jest napis: „Dr Jakubas Šinkevičius, mufti, główny duchowny muzułmański, humanista, który w czasie II wojny światowej ratował ludzi przed nazistowskim ludobójstwem i sowieckimi represjami”.
Entuzjastka lotnictwa pochowana na cmentarzu Bernardyńskim
W czerwcu 1932 r. po Wilnie szybko rozeszła się tragiczna wiadomość – w katastrofie lotniczej na Porubanku zginęła Janina Dłuska. Malarka i entuzjastka lotnictwa miała zaledwie 33 lata.
Ze świąteczną wizytą u Piłsudskich
11 listopada, w 103. rocznicę odzyskania niepodległości, nastąpi wielkie otwarcie Domu Piłsudskich w Sulejówku. Dzięki przywróceniu autentycznego wyposażenia dworku Milusin i drobiazgowemu odtworzeniu przedwojennego...
Jak Polska wróciła do życia? Dni przed i po 11 listopada
Miasta polskie wypełniły się świętującymi tłumami. Masowo rozbrajano austriackich i niemieckich żołnierzy. Wkrótce, 14 listopada, Rada Regencyjna dokonała samorozwiązania i Polska czekała na odbudowę.
Hlebowicz: Bez tych ludzi-pomostów nie byłoby polskości na Wschodzie
„To właśnie Polacy stąd mogą najwięcej powiedzieć o ludziach, którzy na swoich barkach nieśli podtrzymywanie polskiej kultury i polskiego języka na Wileńszczyźnie w czasach...
Witold Wielki w każdej tatarskiej rodzinie
Trudno powiedzieć, co myślał wielki książę w ostatnich dniach swojego życia, które naprawdę było nietuzinkowe i burzliwe. Przyszły bohater narodowy Litwy prawdopodobnie przyszedł na...
7 października 1988 roku flagę Litwy wywieszono na wieży Giedymina
Dzień Flagi Państwowej jest obchodzony na Litwie 1 stycznia, kiedy w 1919 r. grupa litewskich ochotników wywiesiła trójkolorową flagę na wzgórzu Giedymina. Tym niemniej...
Tajemniczy sad królowej Bony w Wilnie
Żona króla Zygmunta Starego, królowa Polski i wielka księżna Litwy, Bona Sforza, stworzyła w XVI w. przy ówczesnym Pałacu Wielkich Książąt Litewskich sad, w...
Przypinała sobie żółtą gwiazdę. Niezwykłe losy Jadwigi Dudziec
32 lata to nie jest długie życie. Na pewno nie o takim myślimy, składając życzenia. Zdarzają się jednak ludzie, którzy w tak krótkim...
Po sowieckiej agresji wileński meczet zniknął z mapy miasta
Przed drugą wojną światową, przy dawnej ulicy Łukiskiej i zaułku Mahometańskim, stał meczet, który stanowił niegdyś osobliwość Wilna. Był to – jak pisze Juliusz Kłos – duży, kwadratowy budynek drewniany z podcieniem kolumnowym od frontu, przykryty wielkim i stromym dachem. W 1968 r. muzułmańską świątynię zburzono.
Na Wileńszczyźnie rozpoczynają się Dni Ponarskie
– Organizowanie takich wydarzeń nie jest łatwe w czasie pandemii, a już na pewno nie dla ludzi w naszym wieku. Pamięć o ofiarach zamordowanych...
Ballada o Jureczku. Najmłodszy partyzant wileńskiej AK
Jesień jest czasem zadumy, kiedy też często sięgamy do literatury wojennej. Wrzesień zawsze wiąże się z kolejną rocznicą wybuchu II wojny światowej. Obchodzone są...
Polska harcerka pośmiertnie odznaczona przez prezydenta Litwy
Prezydent Litwy Gitanas Nausėda wręczył we wtorek Krzyże za Ratowanie Ginących osobom, które podczas II wojny światowej niosły pomoc Żydom. Wśród uhonorowanych znalazła się...
Masowa kradzież dóbr kultury po zajęciu Wilna przez sowietów
Straty dóbr kultury, których doznało Wilno w latach 1939–1945, były wynikiem zarówno działań wojennych, jak i grabieży dokonywanych przez nowe władze sowieckie.– Na...
O początkach wileńskiej sowietologii 16 września w Bibliotece Wróblewskich
KW -
16 września o godzinie 16:00 w Bibliotece Litewskiej Akademii Nauk im. Wróblewskich odbędzie się dyskusja „Jak badać i studiować Europę Wschodnią?” oraz prezentacja monografii pt. „Początki sowietologii: Instytut Naukowo-Badawczy Europy Wschodniej w Wilnie (1930 – 1939): idee – ludzie – dziedzictwo”.
Nieudana koronacja Witolda polityczną klęską Litwy
Można zaryzykować stwierdzenie, że 8 września to litewskie święto niespełnionej nadziei. W tym dniu w 1430 r. Witold Wielki zaplanował własną koronację. W powszechnej...
Moje i twoje solidarnościowe DNA. Kolejna sierpniowa rocznica
KW -
31 sierpnia będziemy obchodzili kolejną już, 41. rocznicę zawarcia porozumień sierpniowych. Nie mogę osobiście pamiętać tamtego wyjątkowego sierpnia, ale wiedza o nim jest niejako...
Tajemnice Westerplatte
Gdy zaczynaliśmy, byliśmy wyśmiewani. Mówiono, że na Westerplatte wszystko już zbadano. Tymczasem wciąż rozwiązujemy kolejne zagadki – mówi Filip Kuczma, kierownik Działu Archeologicznego Muzeum...
1 września 1939 r. — neutralna Litwa i sympatia do walczącej Polski
W odróżnieniu od innych miast Polski Wilno odczuło skutki wojny nieco później. Tym niemniej, już pierwszego dnia rozpoczęło się rekwirowanie samochodów na potrzeby wojska....
Likwidacja oddziału „Kmicica”: zbrodnia nad jeziorem Narocz
Nad jeziorem Narocz partyzanci sowieccy 26 sierpnia 1943 r. podstępnie rozbroili i zlikwidowali oddział Armii Krajowej dowodzony przez Antoniego Burzyńskiego ps. „Kmicic”. Historyk Tomasz...
82. rocznica paktu Ribbentrop-Mołotow: od okupacji do wolności
23 sierpnia 1939 r. został podpisany pakt o nieagresji pomiędzy III Rzeszą i ZSRS, który de facto dokonał podziału Europy Środkowej między dwoma totalitaryzmami....
Bitwa Warszawska a wizerunek Józefa Piłsudskiego na Litwie
Odpierając atak bolszewików pod Warszawą, Józef Piłsudski uratował państwowość nie tylko Polski, lecz także Litwy. Niecałe dwa miesiące po tej wiktorii Polska zajęła Wilno....
Data, która jednoczy Romów na całym świecie
Wieczorem 2 sierpnia 1944 r. Niemcy przystąpili do likwidacji tzw. obozu cygańskiego (Zigeunerlager) w KL Auschwitz II-Birkenau. W komorach gazowych zamordowano wówczas 2897 Romów....
Jerzy Giedroyć nie był wrogo nastawiony wobec litewskich Polaków
Redaktor paryskiej „Kultury” Jerzy Giedroyć bez wątpienia miał olbrzymi wpływ na polską politykę wschodnią. Stworzona wspólnie z Juliuszem Mieroszewskim zdaniem wielu jest aktualna do...
Deklaracja Wellesa zachowała resztki państwowości Litwy
23 lipca 1940 r. amerykański sekretarz stanu, Benjamin Sumner Welles, ogłosił deklarację, w której Stany Zjednoczone potępiły sowiecką okupację krajów bałtyckich. Ameryka nie uznawała...
88. rocznica lotu przez Atlantyk Steponasa Dariusa i Stasysa Girėnasa
Piętnastego lipca minęło 88 lat od bardzo ważnego wydarzenia dla przedwojennej, jak i współczesnej Litwy. Lotu przez Atlantyk Steponasa Dariusa i Stasysa Girėnasa.Tamtego dnia...
Grunwald, czyli tatarskie początki na Litwie
– Tatarzy osiedlali się w Wielkim Księstwie Litewskim już przed 1410 r., ale bitwa pod Grunwaldem jest pierwszym wydarzeniem, gdy odegrali znaczącą rolę. Nic...